Van Abbehuis – Cornelis le Mair

Sinds anderhalve week is er in het Abbehuis een nieuwe galerie gevestigd. Dat huis is van de oude oprichters van het museum met vooral moderne kunst; het Abbemuseum. Ironisch genoeg […]

Sinds anderhalve week is er in het Abbehuis een nieuwe galerie gevestigd. Dat huis is van de oude oprichters van het museum met vooral moderne kunst; het Abbemuseum. Ironisch genoeg zit nu in dat oude huis een van de bekendste schilders van Nederland die zich juist afzet tegen datzelfde modernisme, of de “vrije expressie”, namelijk Cornelis of Cees Le Mair(1944).

Het is heel makkelijk om op voorhand zijn werk af te doen als reactionair en naïef. Daar kan namelijk al snel tegenover gezegd worden dat hij drie academies heeft bezocht en dus goed op de hoogte was van wat er speelde in de kunst (zie hier). Dat hij toch tegen de stroming in is gegaan is dan koppig, dwaas of moedig te noemen, het is in elk geval niet naïef!

Een korte beschouwing van het soort publiek dat bij de opening aantrad; een gemiddelde 40-jarige vrouw werd zo enthousiast dat ze de burgemeester de hand had geschud en dat haar vriendinnen moest mede delen, dat ze niet in de gaten had dat ze met haar ellebogen in een doek zat. Daardoor hingen er dan uiteindelijk ook enkele doeken scheef. Meer bla bla en minder kunst dus. Dat is altijd jammer.

drukte en scheve schilderijen

drukte en scheve schilderijen tijdens de openingstoespraak

 

Dus, even los van alle vooraannames, wat levert dergelijk werk nu echt op?

Sommige werken in serie, zo hier twee wel erg opvallend gelijke landschappen.

Cornelis le Mair - Arcadisch Landschap

Cornelis le Mair - Arcadisch Landschap

Portret van een bekende Nederlandse violiste. Let overigens vooral even op de details.

Cornelis le Mair - De Violiste

Cornelis le Mair - De Violiste

Want le Mair blijkt toch wel een erg lekkere schilder te zijn.

Cornelis le Mair - De Violiste (detail)

Cornelis le Mair - De Violiste (detail)

Cornelis le Mair - De Violiste (detail)

Cornelis le Mair - De Violiste (detail)

Al zijn sommige voorstellingen toch wel erg op het randje.

Cornelis le Mair - Het schildersmodel

Cornelis le Mair - Het schildersmodel

Cornelis le Mair - Liggend naakt

Cornelis le Mair - Liggend naakt

Cornelis le Mair - Liggend naakt (detail)

Cornelis le Mair - Liggend naakt (detail)

Cornelis le Mair - Naaktstudie rug

Cornelis le Mair - Naaktstudie rug

Cornelis le Mair - Naaktstudie rug (detail)

Cornelis le Mair - Naaktstudie rug (detail)

Maar hij kan het wel potverdorie.

Cornelis le Mair - Naaktstudie rug (tekening)

Cornelis le Mair - Naaktstudie rug (tekening)

Dit werk is dan weer opvallend minder overtuigend.

Cornelis le Mair - Patricia

Cornelis le Mair - Patricia

Cornelis le Mair - Patricia (detail)

Cornelis le Mair - Patricia (detail)

Dit is dan weer juist heel overtuigend.

Cornelis le Mair - Stilleven (vanitas)

Cornelis le Mair - Stilleven (vanitas)

Let op hoe het Berlijns en ceruleum blauwe randje van het glas geschilderd is en hoe het afsteekt tegenover het warme geel van de schedel met daaronder groene aarde.

Cornelis le Mair - Stilleven (vanitas) (detail)

Cornelis le Mair - Stilleven (vanitas) (detail)

Cornelis le Mair - Stilleven met druiven

Cornelis le Mair - Stilleven met druiven

Nergens is een doek van hem saai, zelfs de achtergronden die van een afstandje egaal lijken, blijken van dichtbij een enorme rijkdom aan kleuren en penseelstreken te hebben

Cornelis le Mair - Stilleven met druiven (detail)

Cornelis le Mair - Stilleven met druiven (detail)

Erg eenvoudig maar erg overtuigend geschilderde druiven.

Cornelis le Mair - Stilleven met druiven (detail)

Cornelis le Mair - Stilleven met druiven (detail)

Cornelis le Mair - Vergezicht bij Drunen

Cornelis le Mair - Vergezicht bij Drunen

En ook zijn luchten zijn van erg praktische aard.

Cornelis le Mair - Vergezicht bij Drunen (detail)

Cornelis le Mair - Vergezicht bij Drunen (detail)

Zijn voorstellingen worden begrijpelijk gezien als reactionair, het zijn vooral de oude klassieke voorstellingen. Maar die zijn van alle tijden, ik hoor niemand klagen over Philip Akkerman met zijn duizenden zelfportretten.

Wat Cornelis le Mair wel boeiend maakt, is zijn vermogen tot schilderen. Zijn voorstellingen lijken meer een aanleiding om schilderkunstige problemen op te lossen dan dat ze erg echt toe doen. Ik krijg het idee dat hij vooral wil schilderen en dat zo goed en overtuigend mogelijk. Geen zoektochten over de betekenis van de verf zelf, maar het schilderen zelf. Dat hij daarbij goed gekeken heeft naar de oude meesters is evident.

Wat heeft hij dan toevoegt aan de hedendaagse kunst is erg makkelijk te antwoorden, hij laat zien dat het ook nog zo kan. Geen conceptueel geneuzel, geen ontoegankelijk werk. Zelfs mijn ouders zouden dit zonder problemen aan hun muur durven te hangen. Natuurlijk wil dat nog niet zeggen dat hij een essentieel figuur is. In een museum als het Abbemuseum zou zijn werk niet komen, dat hoeft ook niet. Ik denk zelf dat die positie die hij inneemt op lange termijn belangrijker is dan we nu vermoeden. Daar waar de hele kunst op hypes lijkt te berusten laat le Mair zien dat goed schilderwerk niet per se modern moet zijn. Ik maak hier overigens wel verschil in goed schilderwerk en realistisch werk. Ik krijg nergens de indruk dat le Mair het strikt te doen is om realistische gelijkenissen an sich, maar nogmaals vanuit een realistische voorstelling tot schilderkunstige probleemstellingen te komen. Het is voor andere schilders dan ook een goed idee om zijn werk een kritisch te bestuderen. Een hoop praktische oplossingen lost le Mair ogenschijnlijk eenvoudig op. Dan hoef je dat zelf niet meer uit te zoeken.

Het schijnt dat hij binnenkort schilderslessen gaat geven, als ik dit zo zie zit ik er serieus over na te denken om mij aan te melden. Niet omdat ik zijn werk zo goed vind, maar hij kan wel erg goed schilderen. En daar mag onderhand ook wel eens iets meer waardering voor komen.

Als men dan toch het Abbemuseum bezoekt, is dit werk direct daartegenover te bezichtigen en waarom niet?