Ornis A. Gallery; Rosa Loy – Aus naher Ferne (from a close distance)

Wat is kunst? Wat zou het kunnen zijn, maar vooral, welke elementen van de kunst zijn kunst eigen? Meer en meer denk ik dat kunst op zichzelf bekeken, vooral een visuele realiteit weergeeft. Visueel dus, een concept heeft er niet zo heel veel mee van doen, maar het kan een manier zijn om tot een visuele realiteit te komen.

Het werk van Rosa Loy (1958) poneert ook steeds een realiteit. Hoe eenvoudig deze ook is, in zowel zijn verschijning als concept van het beeld, het is overduidelijk niet de realiteit van onze dagelijkse realiteit. Dan bedoel ik niet eens het surrealistische aspect wat sommige van de werken hebben, maar alleen al over de formele eigenschappen. Perspectief, kleuren en anatomie zijn anders dan hoe ze er in het echt uit zouden zien. Een schilderij hoeft niet meer te doen alsof het de werkelijkheid is. Daarvoor hebben we fotografie die dat probleem veel sneller oplost. De relevantie van schilderkunst zit hem daardoor in dat punt waar de fotografie niet kan komen, de intentionele vervorming van de werkelijkheid.

Hiermee kan ieder beeld een realiteit opwekken die anders is dan de gewone, en dus een zekere vreemdheid bezit. Die vreemdheid is belangrijk. Juist vanwege zijn subjectieve karakter, is het bruikbaarder dan een begrip als vernieuwing of innovatief. Begrippen die nu vaak gehanteerd worden binnen de kunstkritieken die geponeerd worden als absolute waarheden. Punt is echter dat die pas toetsbaar zijn als je bekend bent met het geheel, wat onmogelijk is. Vreemdheid daarentegen gaat uit van de toeschouwer.  Momenten van tijdelijke vernieuwing afhankelijk van de toeschouwer en zijn kennis, inzichten, humeur. Vreemd is het moment waarop dingen anders gaan als ze verwachten. Of nieuwe dingen ontdekt kunnen worden in een werk die er altijd al waren, maar niet gezien.

Vaak zijn de momenten in het atelier waarop iets gebeurt geen vondsten, maar momenten waarop de maker dingen tot stand laat brengen die beginnen op basis van een verwondering, “vreemd, dat had ik niet verwacht” of “interessant”. Hetzelfde geldt voor het kijken. De werken die je al duizenden keren hebt gezien rekken geen begrippen van kunst op en zijn dus bevestigend (oftewel saai). Kunst die vreemd is, kan een zeker begrip van kunst oprekken omdat het dus nog niet binnen het reeds bekende domein behoort.

Vreemd is iets anders dan raar. Raar is meer excentriek wat dissidentie vanwege de dissidentie zou impliceren. Vreemd binnen de kunst toont zich als vanzelfsprekend, moeiteloos. Het begrip elegantie heb ik hiervoor in het verleden ook wel eens gebruikt. Iets wat heel complex is maar er eenvoudig uit ziet. Raar doen is natuurlijk makkelijk, iedereen kan even de gekke kunstenaar uithangen. Echt vreemd zijn, is veel serieuzer en complexer.

Het moment van vreemdheid ontdekken is soms kort, maar soms ook veel langer. Sommige kunstwerken blijven fascineren dankzij vraagtekens of technische “vreemdheid”. Zodoende blijft het werk van bijvoorbeeld Da Vinci fascinerend omdat het nog steeds een vreemde eend in de bijt is. Totdat we ontdekken dat zijn werk misschien helemaal niet zo vreemd zou zijn.

Het werk van Rosa Loy is niet radicaal vernieuwend, maar wel vreemd. Niet zo zeer vanwege de lichtelijk surrealistische voorstelling, maar de vanzelfsprekende vervorming van kleur en vorm zonder raar te worden. Het is goed zichtbaar dat de werken goed doordacht tot stand zijn gekomen door de heldere wijze van schilderen. De tekeningen die misschien wel als schets gebruikt (kunnen) worden voor werk zijn tevens te zien.

Maar misschien is bovenstaande tekst ook wel geheel onzin en was het gewoon beter geweest als ik alleen had vermeld dat hieronder de afbeeldingen staan en dat je er op kunt klikken voor grotere foto’s…

Rosa Loy Overzicht

Rosa Loy – Baumtage – 130x110cm Caseine op canvas

Rosa Loy – Baumtage – 130x110cm Caseine op canvas (detail)

Rosa Loy – Baumtage – 130x110cm Caseine op canvas (detail)

Rosa Loy – Keim – 200x70cm Caseine op canvas

Rosa Loy – Mitsommer – 48x33cm Caseine op canvas

Rosa Loy – Okulieren & Ein Wunsch & Eins mit mir – 40x30cm Caseine op canvas

Rosa Loy – Vogelpendel – 85x51cm Caseine op canvas

Rosa Loy – Woher – 60x47cm Caseine op canvas

Rosa Loy – Diverse werken op papier – 31x23cm Diverse materialen op papier

Het werk van Rosa Loy is nog tot en met 11 oktober te zien bij Ornis A. Gallery te Amsterdam.