Het gebruiken van religie is niet vreemd binnen de beeldende kunstgeschiedenis. Eigenlijk is het tot en met de neoplastische stroming zelfs centraal geweest, het zoeken naar een universeel goddelijk principe. Maar met de komst van de avant-garde als mentaliteit, het anti-burgelijke, was religie zo ongeveer het eerste heilige huisje wat er aan ging. Als religie al ter sprake kwam was het vaak ironisch of cynisch.
In Nederland tijdens de hoogtijdagen van het postmodernisme was het Marc Mulders die religie weer serieus nam, elders deed ook Jan Knap (1949) dat.
De werken van Jan Knap zijn eigenlijk een soort hedendaagse religieuze voorstellingen. Niet zien we letterlijk het lijden van de Christus maar vooral de jeugdige Jezus die al dan niet met Johannes of Maria rustig door de wereld loopt. Het is luchtig werk. Soms met een knipoog naar de reclames van vroeger met de ideale wereld met de bijbehorende robuste gieter om de bloemetjes water te geven.
Dat alles is op luchtige wijze geschilderd, losjes maar met gevoel voor details in gebeurtenissen. Het is goed te zien hoe op de achtergrond van een schilderij twee vegen verf (die engelen moeten voorstellen) appels aan het plukken zijn. Het zijn feelgood schilderijen die nergens ironisch of cynisch zijn ook al heeft het een reclame sfeer. Toch probeert Knap de religie nergens te verkopen, maar wel te tonen als iets wat het oprecht kan zijn. Een idealisme dus, maar nergens te opdringerig. Dat maakt dat de werken het zelfde werken als de religieuze schilderijen van kunstenaars van lang geleden. Ik kijk niet naar de Madonna, je ziet het beeld wat met energie gemaakt is.
De grotere doeken zijn qua kleuren en verf ontzettend kundig, maar de ware meesterwerken zijn de aquarellen waar alle zachtheid maar ook raakheid optimaal tot hun recht komen.
Het enige wat je dan nu nog kunt afvragen is in hoeverre dergelijk werk in 2013 nog actueel en relevant is. Wat door Knap waarschijnlijk beantwoord zal worden met “dat zien we over een 100 jaar wel”. In een tijd waar veel kunst lijkt in te spelen op het ene actuele en vooral modieuze vraagstuk na het andere zijn juist de kunstenaars als Knap en Mulders het die in een veel groter verloop van tijd kijken en misschien die tijd daardoor ook wel overstijgen? Of worden ze er toch slachtoffer van?
De tentoonstelling van Jan Knap is tot en met 23 februari te zien bij Ornis A Gallery (die verhuisd is naar de Hazenstraat te Amsterdam).
Oh, die ene doet met hieraan denken. 🙂
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7b/John_Everett_Millais_-_Christ_in_the_House_of_His_Parents_(%60The_Carpenter's_Shop‘)_-_Google_Art_Project.jpg
Helemaal mee eens Tsjalling! Zag dit werk in Londen deze kerst en moest aan Jan Knap denken.
@Tsjalling,
Welke uit deze reeks? Maar ja, ik zie de overeenkomsten daarmee ook.
Christ in the House of His Parents.
@Tsjalling, ik bedoel welke van de werken van Knap?
Ik sta ook op de foto! 🙂
@Danielle, nou zeg! En dan weet ik dus nog niet wie.
@Niek..Foto Jan Knap overzicht meest linkse beetje verscholen achter wat andere dames..dan denk ik toch dat ik jou wel gezien heb, jongeman met fototoestel. 😉
@Danielle,
Ahwel, jongeman met fototoestel is nog niet echt iets wat zeldzaam is he ;), dus ik meen dit toch te moeten bevestigen al weet ik niet of dat veel duidelijkheid verschaft?
Gespot! Lippen vlammen van foto.
Lorenzo Bonechi 1955-1994
@Thom, Mooie tip, kende ik nog niet. Past perfect naast dit werk van Knap. Dank.
Lorenzo was een goede vriend van mij en een briljante schilder, inspirerend en bevlogen. Hij is helaas te jong gestorven, hij stond op de rand van een grote doorbrak.
Dat is spijtig, maar het werk is er niet minder op.
Was benieuwd naar je beoordeling, ook omdat jij uit het RK-Zuiden komt, waar nb te St.Joost gisteren een kleine aardbeving plaats vond (3.1 Richter – what’s in a name). .
Het is allemaal erg Knap werk, mooi geschilderd en uitgebeeld, maar wat is het waard in 2013? Vraag ook jij je af. Ik vind het dapper als iemand voor de relatieve eeuwigheid schildert en € 47.000 vraagt voor zijn boegbeeld-schilderij, maar ook overdreven. Dapper, omdat Ornis A. hiermee een duur visitekaartje afgeeft bij zijn binnenkomst in Amsterdam; en overdreven, omdat ik denk dat het dat niet waard is. Maar wie ben ik, als niet-(ex-)RK-gelovige.
Maar misschien heeft Ornis toch een juiste keus gemaakt. Utrecht is weliswaar de aartsbisschopsstad, maar Amsterdam was lang de meest katholieke stad in de Nederlanden. Als Prins Willem II niet in 1650 het leven had gelaten, met een leger op weg naar Amsterdam, dan had Nederland er nu mogelijk heel anders uitgezien. Dan was de succesvolle immigrantenstad Amsterdam de nek afgebeten in een bloedige burgeroorlog, en de Gouden Eeuw zou halverwege onherstelbaar zijn geknakt.
Dus wie weet is er in Amsterdam nog genoeg katholiek-in-de-zin-van-levenslustig geld+smaak aanwezig om deze openingsopening tot een succes te maken. En de galerie ook, natuurlijk:)
@Henkjan, ik ben dan wel van het ‘Zuiden’ maar heb ook jaren op het grensgebied tussen Maas en Waal gewoond. Daar lagen de verhoudingen 50/50. Ik weet niet of hij ook daadwerkelijk schildert voor de eeuwigheid maar waarschijnlijk kijkt hij wel meer naar de kunst vanuit die eeuwigheid. Wat dus een volstrekt andere benadering van tijd is.
Met betrekking tot het financiele aspect, 47.000 euro is voor een schilderij veel geld. Maar dat bepaald de markt en dat is niet zo zeer verbonden met het werk zelf. Ik vind de ‘waarde’ van kunst dan ook niet zo boeiend, de betekenis die er in ligt is juist hetgeen van belang is. Of het dat dan wel of niet waard is, als er mensen zijn die een half ton over hebben voor een doek blijkbaar wel.