Kees Koomen was laatst bij Nest en zijn tekst duidt heel treffend zowel de kwaliteiten als de problemen van het werk van Izaak Zwartjes (1974). Sentimentaliteit en nostalgie zijn keywords in het werk wat min of meer een leeggekiepte oude boerenschuur is. De strontgeur is moeilijk niet te ruiken als je voor het eerst binnenkomt. De hele installatie maakt indruk op alle zintuigen en de romantische gedachten naar het klassieke boerenleven zijn haast onvermijdelijk.
Daar zit hem echter ook het probleem dat er weinig meer is dan die sentimentaliteit en romantiek.
Inhoudelijk is het problematisch. De zaaltekst sleep Jung er met de haren bij, de tegenstelling van “het dode materiaal, het organische en spirituele”, “zelfgecreëerde mythologie”, “oudheid” en ga zo maar door. Vooral de bijzonderheid van deze romantische kunstenaar tegenover “nuchter minimalisme en zakelijk gecommuniceerd conceptualisme” die Zwartjes een “volstrekt eigen positie” geven. Oftewel, een waslijst weinigzeggende begrippen over het werk maar over hoe bijzonder het is. Dat valt tegen want er zijn genoeg boerderijen waar dit soort situaties nog gewoon aanwezig zijn. Dus zo uniek is het niet. Wat het werk inhoudelijk dan wel is, dat blijft in de persoonlijkheid van de kunstenaar zelf zitten. De romantiek is dermate algemeen dat dat ook onduidelijk maakt. Sprake van heel specifieke keuzes die niet direct herleidbaar zijn tot die nostalgie zijn er niet.
Toch maakt de hele installatie direct impact bij binnenkomst. Je verwacht het niet en het werkt zo op de sentimentaliteit dat het niet anders kan dan je bijblijven. Dat lijkt me toch ook een van de redenen dat we kunst hebben, om je als mens even naar een andere realiteit te verplaatsen. Hoe radicaler, de beter. Dat doen de meeste kunstenaars Izaak Zwartjes niet na.
Grote versies van de afbeeldingen door erop te klikken
Misschien gaat het niet over sentimentaliteit of romantiek maar over een ‘andere’ werkelijkheid/esthetiek. De volledig in zichzelf doorontwikkelde noodzakelijkheid van stof stront en roest, dat normaliter alleen zo wordt aangetroffen alsof het zichzelf gemaakt heeft. Dat het werk geconstrueerd is en niet alleen een verzameling artefacten aangetroffen verhuist en tentoongesteld, zegt natuurlijk iets over perceptie en verschillende werkelijkheden. De titel verwijst denk ik ook nog naar een onderliggende method to of in the madness. lees ook wat hij zegt in exodus.
@Just, Eh, ik heb hier wel een exodus in de boekenkast, maar meen dat dat een andere is?
Maar, geldt jouw omschrijving niet min of meer voor iedere verzameling artefacten met puin, rotzooi, stront etc? Hoe onderscheid zich vervolgens de ene lading shit en half ingestorte schuur hier, zich met een andere lading shit en ingestorte schuur elders?
sorry hier, http://www.cobra-museum.nl/content_media/izaak_zwartjes-exodus.pdf en
ik heb de tentoonstelling niet in het echt gezien maar het lijkt me een rake installatie ondanks de vreemde omgeving waarin het zich bevindt.
Ha Niek,ik weet niet hoe goed je mijn stukje gelezen hebt, maar ik wil hier toch wel de mogelijke indruk weg nemen dat ik de tentoonstelling van Izaak Zwartjes niet waardeerde. Dat ik zelf wat sentimenteel werd verhinderde me in eerste instantie met een klinische blik te kijken. Na het nemen van enige afstand lukte dat zeker wel: ik vind het intrigerend werk dat misschien voor een deel op intuïtie gebaseerd is en daarom niet meteen goed te plaatsen valt.
Die kunstenaars met een kant en klaar logisch verhaal redden het wat mij betreft vaak toch niet. Er worden hier echter wel bij mij een paar knoppen ingedrukt die een wereld aan associaties los maken en als dat lukt met een dergelijke presentatie is dat voor mij een goed teken!
@Kees, excuses, dat wilde ik ook zeer zeker niet suggereren, ik doelde op de romantiek en sentimentaliteit van het geheel. En ben het verder ook helemaal met je eens ;).