Tijd is een curieus gegeven. Verleden, heden en toekomst, en hoe lang duren die dan. Hoe lang duurt een tijd? Soms iets langer, soms iets korter.
Ik heb het David Claerbout (1969) niet gevraagd maar dat zijn centrale vragen binnen zijn werk. In elk geval binnen de 3 werken die nu te zien zijn in het Nederlands Fotomuseum. Drie werken, dat lijkt een korte en overzichtelijke tentoonstelling. Overzichtelijk is het zeker, maar kort zeker niet.
Zonder dat ik er zelf erg in had was ik zo een ruim uur aan het kijken naar het werk van Claerbout. Toch langer dan gebruikelijk voor 3 werken. Toch had ik niet het idee dat ik er zo lang was. De tijd gleed voorbij.
Het werk zelf dwingt die beleving af. Het is geen film maar zijn even zo goed geen stilstaande foto’s. Met behulp van 3d software ontwikkeld Claerbout samen met assistenten een complexe werkelijkheid die sterkt doet denken aan die van ons, maar toch wezenlijk vreemd is.
Zo is de spil van deze tentoonstelling het werk ‘Highway Wreck’ een situatie waarin er iets is gebeurd bij een snelweg. Hiervan is ook een making of te zien die in dit geval de moeite waard is omdat deze net iets extra duiding geeft van de maker zelf. Mensen stappen uit om te gaan kijken. Maar waar ze precies allemaal zo rustig naar staan te kijken blijft onopgelost. Sterker nog, naar de aard van wat er gaande is blijft ook onduidelijk omdat er geen duidelijke betekenis van de personen is af te lezen. Er is een brandweer en er staat een soldaat uit de WOII te kijken. Maar waarna, dat blijft onduidelijk.
Maar ook de tijd waarin het zich afspeelt blijft vaag, sommige voertuigen zijn van nu, maar het voertuig waar iedereen zo vreemd naar zit te kijken in de berm is een oldtimer. En zo glijdt de tijd voorbij.
Hetzelfde geld min of meer ook voor het werk er direct tegenover waarbij een hele hoop mensen naar een strandscene zitten te kijken. Wederom heb je geen idee wat er precies te zien valt, maar ze kijken allemaal…
Het derde werk is interactief en bestaat uit twee schermen. Door sensoren merkt het op of er mensen aan de achterzijde van het scherm staan en kijkt de vrouw op de schommelstoel incidenteel achter zich (en dus op het achterste scherm naar de toeschouwers). Als toeschouwer wordt je van passieve toeschouwer ineens actief betrokken bij het werken, er wordt gekeken naar een niets, maar ook naar de toeschouwer.
Een mooie tentoonstelling. Ook al zijn het maar drie werken, je kunt hier gerust een ruim uur voor uittrekken en uzelf geen seconde vervelen…
De tentoonstelling is nog tot en met 23 februari te zien in het Nederlands Fotomuseum te Rotterdam. Goed te combineren met het kunstbeursgeweld over een paar weken. Bij deze tentoonstelling even tot rust komen.
Highway Wreck neemt de museumbezoeker op in de tijd van het kunstwerk. Je ziet een ongeluk dat vroeger plaatsvond, je ziet toeschouwers uit die tijd, je ziet toeschouwers uit het heden, je bent zelf zo’n toeschouwer, je ziet maar kan niet interpreteren, je bent getuige van iets uit een andere tijd die samenvalt met je eigen tijd, het moment van handelen of emotie is allang voorbij. Alles wat je ziet is heel precies gecomponeerd, elk detail staat stil, geen mens beweegt, geen boomblad beweegt, alleen het blikveld, soms, een heel klein beetje. Je kunt na afloop niet geloven dat er intussen ruim een half uur “echte tijd” is verstreken. Wat is tijd? Wat is de werkelijkheid die wij waarnemen? Bestaat wat wij als werkelijkheid ervaren eigenlijk wel?
Claerbout raakt de essentie van waar kunst over zou moeten gaan. Iedereen die niet onmiddellijk afreist naar Highway Wreck doet zichzelf te kort.
@Marja, Ik zou willen dat ik het zo raak kon formuleren als jij hierboven gedaan hebt.