![Het Koninklijke Museum voor Schone Kunsten Antwerpen is sinds 2011 gesloten voor renovatie en dus zijn grote delen van de collectie op reis. Soms duiken werken op in nabij gelegen […]](https://i0.wp.com/www.lost-painters.nl/wp-content/uploads/2018/08/MuZee.jpg?resize=640%2C250 "MuZEE; James Ensor – Dromen van Parelmoer")
Het Koninklijke Museum voor Schone Kunsten Antwerpen is sinds 2011 gesloten voor renovatie en dus zijn grote delen van de collectie op reis. Soms duiken werken op in nabij gelegen musea, soms zijn ze wat verder van huis.
Het werk van James Ensor (1860-1949) uit die collectie is één van die typisch Belgische kunstenaars wiens impact op het hedendaagse kunstcircuit nog altijd zichtbaar is. Het KMSKA herbergt een grote collectie werken van Ensor waaronder een aantal sleutelwerken uit het oeuvre. Helaas waren de werken de afgelopen jaren vooral ver buiten België te zien. De grap is dat Ensor zich graag profileerde als een soort wereldmens terwijl hij zelf zelden Oostende verlaten heeft (enkel voor een studie in Brussel verliet hij de stad). Nu hebben zijn werken alsnog de gehele wereld gezien en zijn dus nu weer terug op de geboorte-, woon-, werk-, en sterfplaats aan de zee.
Zoals al gezegd is de invloed van Ensor op het hedendaagse discours nog voelbaar. Niet zo zeer de inhoudelijke uitgangspunten of de manier van schilderen, maar de attitude die de mythologische persoon Ensor heeft. Ensor was excentriek, recalcitrant en anti-establishment. Het is één van die archetypes van de romantische schilder als miskend genie. Ensor deed daar natuurlijk ook wel zijn best om juist dat beeld te cultiveren. Een zelfportret als Christus met doornenkroon behoeft weinig verdere uitleg. Ondanks het weerbarstige en wisselende beeld dat hij (zowel letterlijk als figuurlijk) naar buiten bracht van zichzelf werd hij toch in de adelstand verheven tot baron. De knorrige excentriekeling werd zo onderdeel van het establishment waar hij juist zo tegen wilde ageren, maar er tegelijk knus bij wilde zitten.
Het werk was de afgelopen jaren niet veel zichtbaar. Men krijgt hier in Oostende in een korte tijd een uitvoerig beeld van hoe Ensor wisselde van stijl, onderwerp en formaat. In zijn tijd beschouwd heeft hij als een genie geschakeld van realistische schilderstijl naar kartooneske beelden en door naar zeer expressionistsiche werken. Dat niet zoals vele anderen in fases, maar zijn hele leven door.
Dat heeft ook gevolgen voor de kwaliteit van het werk. Sommige beelden zijn terecht in de canon van Westerse kunst terecht gekomen. Maar net als bij veel andere productieve schilders was de kwaliteit ervan, achteraf, nogal wisselend. Een thematische indeling (vrouwen, landschappen en stillevens) doet nogal random aan en weet niet echt te overtuigen. Vreemd is dat ook niet, het past niet in de geest van Ensor om het werk op zo’n wijze te isoleren.
De tentoonstelling in Mu.Zee bevestigd vooral de mythologie en de volle breedte van het ouevre. Natuurlijk, de werken hingen in de vaste collectie van Antwerpen, maar na al die jaren toch goed om ze weer eens met frisse ogen te zien. Ensor is en blijft, samen met Magritte, de invloedrijkste moderne kunstenaar uit België.
Ensor Overzicht
James Ensor – Badkoets op het strand – Olieverf op karton, 1876
James Ensor – Badkoets op het strand – Olieverf op karton, 1876 (detail)
James Ensor – Bloemen en groenten – Olieverf op doek, 1896
James Ensor – Dame met rode parasol – Olieverf op doek, 1880
James Ensor – Dame met rode parasol – Olieverf op doek, 1880 (detail)
James Ensor – De Amsterdamse lakenhandelaar Nicolaas van Bambeek (Kopie naar Rembrandt en Ferdinand Bol) – Krijt op papier, 1880-1886
James Ensor – De Leeuwenjacht (kopie naar Delacroix) – Krijt op papier 1885-1886
James Ensor – De losbandige soldeniers – Potlood op paneel, 1892
James Ensor – De losbandige soldeniers – Potlood op paneel, 1892 (detail)
James Ensor – De Oestereetster – Olieverf op doek, 1882
James Ensor – De Rog – Olieverf op doek, 1880
James Ensor – De Staking – Krijt en kleurpotlood op papier, 1888
James Ensor – De Staking – Krijt en kleurpotlood op papier, 1888 (detail)
James Ensor – De verbazing van het masker Wouse – Olieverf op doek, 1889
James Ensor – De verbazing van het masker Wouse – Olieverf op doek, 1889 (detail)
James Ensor – De verbazing van het masker Wouse – Olieverf op doek, 1889 (detail)
James Ensor – Een zicht op Phnoisie, Lumineuze golven en vibraties – Olieverf op doek, 1890
James Ensor – Ensor voor zijn schildersezel – Olieverf op doek, 1890
James Ensor – Ensor voor zijn schildersezel – Olieverf op doek, 1890 (detail)
James Ensor – Fruit, bloemen en snuivende maskers – Olieverf op doek, 1906
James Ensor – Fruit, bloemen en snuivende maskers – Olieverf op doek, 1906 (detail)
James Ensor – Geraamten twistend om gehangene – Olieverf op doek, 1891
James Ensor – Grijze zee – Olieverf op doek, 1880
James Ensor – Het Burgersalon – Olieverf op doek, 1881
James Ensor – Het schilderend geraamte – Olieverf op paneel, 1896
James Ensor – Het schilderend geraamte – Olieverf op paneel, 1896 (detail)
James Ensor – Het Wachten – Olieverf op doek, 1879, en of 1882
James Ensor – Man van Smarten – Olieverf op paneel, 1891
James Ensor – Masker en schaaldieren – Olieverf op paneel, 1891
James Ensor – Masker en schaaldieren – Olieverf op paneel, 1891 (detail)
James Ensor – Maskertoneel – Olieverf op doek, 1889
James Ensor – Maskertoneel – Olieverf op doek, 1889 (detail)
James Ensor – Maskertoneel – Olieverf op doek, 1889 (detail)
James Ensor – Muziek in de Vlaanderenstraat – Olieverf op paneel, 1891
James Ensor – Muziek in de Vlaanderenstraat – Olieverf op paneel, 1891 (detail)
James Ensor – Odysseus die Polyphemus bespot – Krijt op papier 1880-1886
James Ensor – Sloepen – Olieverf op doek, 1890
James Ensor – Steekspel – Potlood op papier
James Ensor – Stilleven met chinoiserieen – Olieverf op doek, 1880
James Ensor – Stilleven met chinoiserieen – Olieverf op doek, 1880 (detail)
James Ensor – Uitrdrijving van Adam en Eva uit het aards paradijs – Olieverf op doek, 1887
James Ensor – Uitrdrijving van Adam en Eva uit het aards paradijs – Olieverf op doek, 1887 (detail)
James Ensor – Uitrdrijving van Adam en Eva uit het aards paradijs – Olieverf op doek, 1887 (detail)
James Ensor – Val van de opstandige engelen – Olieverf op doek, 1889
James Ensor – Visser die in het water glijdt (Kopie naar Honore Daumier) – Krijt op papier, 1880-1886
James Ensor – Vrouw op golfbreker – Olieverf op doek, 1880
Deze tentoonstelling is nog tot en met 16 juni 2019 (!) te zien. Vervolgens zal het wederom een aantal jaar niet te zien zijn (althans, niet in Mu.Zee en MSKA).
Laat een reactie achter;