MSKA; Anselm Kiefer

Vandaag ben ik alleen (Erik had andere verplichtingen) naar Antwerpen geweest. Moest toch eens die nieuwere werken van Kiefer in het echt zien. Omdat het Museum van de Schone Kunsten Antwerpen op het moment gerenoveerd en verbouwd wordt is het merendeel van het museum niet toegankelijk. In het gedeelte dat wel toegankelijk is hebben ze nu een mega-privé collectie tentoon gesteld. Dat mega moet zowel letterlijk als figuurlijk genomen worden. Het zijn veel kostbare werken met gigantische afmetingen. Een doek van 6 bij 6 meter is geen uitzondering.

Wat is het toch met Kiefer?

Kiefer heb ik al eens eerder kritisch onder de loep genomen. Ook hier blijkt bij de publiekstekst en zelfs een heus “Kiefer-woordenboek” dat er vooral verwezen wordt naar de begrippen en symboliek die Kiefer hanteert. Dat Kiefer symboliek te pas en te onpas annexeert en in zijn doeken volgt is geen enkel probleem. Aanvankelijk was dit bij zijn vroegere werken zelfs zijn kracht. Wie herinnert er zich niet de landschappen met Hermann en Heidegger op 1 doek. Niets mis mee, de intensiteit spat er vanaf. De symboliek werd ingezet om een groter doch duidelijk aanwijsbaar verhaal in te zetten. Het klopte allemaal.

Het recentere werk maakt hij veelal niet eens zelf meer. (zie Uur Van de Wolf) Dat vind ik bij veel andere kunstenaars geen probleem, Koons, Hirst en Scholte zouden ondenkbaar zijn zonder de hulp van anderen. Bij deze kunstenaars past het om samen met anderen te werken. Echter, wat doet Kiefer nog echt zelf?

Kiefer zijn werk gaat over spirituele, occulte zaken en heeft vaak te maken met geschiedenis. Hij strooit met symboliek, hij combineert dingen, het wordt gewoon een totale ‘kijk mij eens veel occulte dingen weten’ maar het beeld zelf blijft achterwege. Het is een grote materiële overweldiging (“de verf was blijkbaar goedkoop” hoorde ik voorbij komen) die het nog enigszins overeind houd, maar reduceer zijn werk naar handformaten en het blijkt volstrekt niets te zijn. Dit zien we duidelijk op deze tentoonstelling en dat is jammer. Aanvankelijk twijfelde ik nog over mijn vorige artikel over Kiefer, misschien had ik mij vergist omdat ik het niet in het echt gezien had, maar de tentoonstelling in Antwerpen lijkt dat beeld veelal te bevestigen.

Dus…

Kiefer is al lang over zijn hoogtepunt heen. Helaas. Zijn vroege werk is super maar nu is hij een attractie geworden voor mensen die verbaasd willen worden door de kennis van Kiefer. Dat is allemaal mooi en aardig maar erg geruststellend (want we pakken gewoon het woordenboek erbij en we begrijpen het) en erg flauw beeld.

Nou, dat is wel heel erg zuur hoor.

Niet mee eens? Lees ook vooral even de vorige post over Kiefer en bekijk bovengenoemde artikelen en zeg me dan waar ik mis ga. Ik zou graag weer in Kiefer geloven maar ik zie het niet.

Toch goed dat MSKA dit organiseert. Een museum dat lang dicht blijft is een dood museum, daar weten ze in Amsterdam alles van. Ook voor mij was het de eerste kans om Kiefer zijn recentere werk te kunnen zien.

Nadeel van dit soort tentoonstellingen uit prive bezit is vooral dat er niet gefotografeerd mag worden. Zo makkelijk laat ik me niet uit het veld slaan en doe het gewoon op de illegale manier; de telefoon. Dus dit maal zijn de foto’s niet zo goed als gebruikelijk.

Bergkristall

De bloemen voor Fludd zijn allemaal voor elkaar inwisselbare werken, de noodzakelijkheid van het beeld is volledig verdwenen.

The Secret Life of Plants for Robert Fludd

Landschappen van Kiefer, dit is nog een oudere. Al mist deze al de intensiteit van zijn zelfgemaakte vroegere doeken.

Bohmen liegt am Meer

Jaipur

Volstrekt ongeloofwaardig verhaal in de publiekstekst. Het werk wordt er in het echt overigens ook niet veel beter op dan op de foto.

Voyage au Bout de la Nuit

Een gigantisch groot doek waarvan de massa’s verf vanaf lijken te vallen. Veel materie maar weinig echt beeld. Helaas stond voor het schilderij continue bewaking dus helaas geen betere foto van dit doek.

Fruchtbare Halbmond (van een afstandje)

Een schilderij met een ladder, “omdat het kan” lijkt het wel. Zeker als je weet dat er ook een schilderij is met een boek en diverse andere objecten. Om het nog een beetje op te fleuren heeft hij zijn gebouwen gefotografeerd en er tussen gehangen, heel ongeloofwaardig allemaal.

Am Anfang (detail)

Wel leuk om te zien dat zijn assistenten zijn doeken allemaal op een andere manier prepareren.

Am Anfang (detail)

Dit schilderij zou betekenis moeten krijgen omdat het loden vliegtuig gemaakt is van lood van het dak van de Dom van Keulen. Wederom volstrekt ongeloofwaardige opstapeling van symbolieken en kennis die niets te maken hebben met het daadwerkelijke beeld.

Grosse Fracht

Grosse Fracht (detail)

Jakobs Himmliches Blut

Gelukkig was er ook nog een oud werk, houtsnedes maken kon hij toch wel goed. Er stond bij het bordje dat het een opnieuw geïnterpreteerd werk is maar zo snel zie ik de verschillen niet.

Wege der Weltweisheit

Nog meer inwisselbare werken…

The Secret Life of Plants for Robert Fludd (in diverse smaken verkrijgbaar)

Dus, niet echt een geweldige tentoonstelling. Toch, als je toch naar Antwerpen gaat voor de super tentoonstellingen (daarover morgen meer) in het M HKA ga je toch gewoon ook even naar Kiefer kijken.