Morsink; De Geboorte van Christus, wanneer het Oosten het Westen ontmoet

Kerst dit jaar is anders dan andere jaren. Dit jaar geen uitgebreide familiereunie met gourmetstel. Maar, voor sommigen is dat wellicht juist een van de weinige meevallers dit jaar.

De omarming van de commercie van de Kerstman dit jaar is geen toevalligheid. De posterijen kunnen de drukte niet voor niets aan, want er wordt goed zaken gedaan deze kerst. In feite vieren we een heidens feest omdat de dagen vanaf nu weer langzaam aan langer gaan worden. Gelukkig maar, want het najaar was deprimerend genoeg dit jaar.

Maar, lang lang geleden zouden drie wijzen uit het Oosten op bezoek zijn gegaan bij een stalletje, ergens in het Midden-Oosten. Het zou de basis worden van het Westerse kerstfeest. Want dat de dagen langer worden, dat lijken we te zijn vergeten, Christus is geboren. Hij kwam op aarde om ons te verlossen van onze zonden en zou wederkeren. Tot dusver lijkt dat nog niet echt op te schieten, al zijn er genoeg mensen die in het afgelopen jaar de tekenen van een naderende apokalyps zien.

De geboorte van Christus is voor de Christenen over de hele wereld een belangrijk moment. Bij de Orthodoxe kerk minder dan de Westerse variant. Ergens in de 11e eeuw spliste het Christendom zich af. Er waren, zoals dat wel vaker gaat, verschillende opvattingen over bepaalde dingen. Zo splitste het Christendom zich op in een Westers deel, en een Oosters deel. Met alle culturele gevolgen van dien. Ook de wijze waarop heiligen en belangrijke momenten werden afgebeeld zouden zich in vrij korte tijd radicaal van elkaar verschillen.

Bij Morsink leek het ze een mooi een idee om die twee beeldculturen weer eens samen te brengen. Je ziet de overeenkomsten en de verschillen. Het is duidelijk dat de Orthodoxe stroming heel andere opvattingen had over naturalisme. De heiligen zijn veel schematischer en minder “realistisch”. Er is geen afleiding in prachtige details, maar juist een letterlijk iconisch beeld. De heiligen komen van een andere wereld naar ons toe via de ambachtelijke kunstwerken.

Bij de Westerse kerk zie je de meest prachtige details in drapeersels. Idylische landschapen met prachtige details. Ook heel geconcentreerd uitgevoert, maar de Madonna hier had bij wijze van spreken jouw buurmeisje kunnen zijn. De kunstenaars leven zich uit in technische hoogstaantjes van olieverf. De heiligen zelf worden bijna normale mensen. Het is meer een show van wat de kunstenaar kan dan het onderwerp.

Het is mooi om die twee werelden eens naast elkaar te zien. Het levert een heel mooi samenkomen op. Iets waar het voor ons nu toch om lijkt te draaien nu het Christelijke deel steeds minder van belang is.

Het is alleen jammer dat daar nu vaak zo’n lelijk gourmetstel bij nodig is.

Helaas is deze tentoonstelling door Corona niet meer te bezoeken, maar zou tot 31 december duren bij Morsink te Amsterdam.