MORE; Euan Uglow – Painting perception

Het vertalen van de werkelijkheid zoals die zich aan het oog ontvouwt, naar een schilderij is geen eenvoudige opgave. Het vereist meerdere lagen van een holistisch begrip van zowel hetgeen er gezien wordt, als de handelingen die daar op dienen te volgen om die zo op het doek te plaatsen. Voor de toeschouwer is het vaak een relatief eenvoudige opgave om het te aanschouwen. We zien vrij snel of de kunstenaar er in geslaagd is om zijn ambities te vertalen naar een geslaagd schilderij.

Er zijn een flink aantal schilders die de problematiek van het schilderen centraal hebben staan. Meer precies, ze bevragen de constructie van het schilderij naar de waarneming. We zien namelijk niet enkel met onze ogen, maar ook met onze hersenen die beelden uitvoerig interpreteren en vervormen. Zelfs de meest eenvoudige voorwerpen kunnen een enorme complexiteit hebben om te vertalen naar een schilderij.

Euan Uglow (1932-2000) was zo’n schilder die uitvoerig keek naar de werkelijkheid en deze complexiteit probeerde te vertalen naar een schilderij. Beginnend vanuit een picturaal concept dat vaak op verhoudingen gebaseerd was, probeerde hij naakten en portretten te schilderen. Zoals de werkelijkheid zich steeds opnieuw ontvouwt in het nu, zijn dan ook veel van zijn werken in zekere zin onvoltooid. Op diverse plekken zie je lijntjes, streepjes en suggesties. Sommige punten van de modellen zijn letterlijke ankerpunten van het hele beeld, andere posities zijn duidelijk wat minder strikt.

Zijn proces geeft niet enkel een inkijkje in hoe menselijke anatomie zich laat vastleggen, maar ook hoe die modellen als abstracte entiteit een beeld kunnen vormen. Hoewel je zijn werk realistisch kan noemen is het eigenlijk een valstrik het zo te beschouwen. Zoals het ook bij iemand als Morandi een misvatting is hem te oordelen op het realisme van zijn kopjes en kannetjes, zo is het bij Euan Uglow ook het geval. Hij gebruikt de modellen om schilderkunstige concepten uit te proberen.

Hoe die ideeën tot stand komen is bij deze tentoonstelling ook te zien in een mooie selectie voorstudies waar met de nodige wiskundige berekeningen hele composities uitgedacht worden. Vervolgens zie je dat bij de uitvoering de details de nodige verfijning en harmonie aan dat concept moeten geven. En tegelijk, tegelijk zijn het duidelijk menselijke figuren of herkenbare portretten. Dat Uglow jarenlang werkte aan bepaalde doeken verbaasd dan ook nauwelijks. Niet alleen blijken sommige ideeën tamelijk complex (al was het maar voor het model om uren die houding vast te houden), maar ook is het idee zo ambitieus dat de uitvoering veel wikken en wegen kent. Het is het proces, niet enkel schilderkunstig maar dus ook vanuit het zien en de vertaling ervan, dat dit werk zo ontzettend scherp maakt.

De tentoonstelling bij Museum More voor realisme is een chronologisch overzicht en geeft inzage in de ontwikkeling, via de schetsen het proces en toont daarnaast een handvol highlights uit zijn oeuvre. Voor de meesten zal het een eerste kennismaking met het werk van Uglow zijn. Wat dat betreft mag More trots zijn op zo’n sterke presentatie.

Het PR team is inmiddels al luid bezig om de Bob Ross tentoonstelling van volgend jaar te hypen. De tentoonstelling van Euan Uglow is helaas ook al even afgelopen. Maar toch, deze schilder verdient een bredere bekendheid en ook was dit een buitengewoon aangename presentatie. Het is moeilijk zijn werk uitgebreid te zien zonder dat je eigen handen gaan jeuken. Scherp kijken en dat vertalen naar een schilderij blijft valide en blijft schilderijen opleveren die er toe doen. Nog steeds.

Klik op de afbeeldingen voor grotere foto’s, in dit geval enorm aanbevolen.

Deze tentoonstelling was te zien tot 1 september bij Museum More te Gorssel.