![In iets meer dan tien jaar timmerde hij een van de belangrijkste oeuvres in elkaar in naoorlogs België. Marcel Broodthaers (1924-1976) begon pas op latere leeftijd met het beeldend kunstenaarschap. […]](https://i0.wp.com/www.lost-painters.nl/wp-content/uploads/2020/01/MuHKA.jpg?resize=640%2C250 "M HKA; Marcel Broodthaers – Soleil Politique")
In iets meer dan tien jaar timmerde hij een van de belangrijkste oeuvres in elkaar in naoorlogs België. Marcel Broodthaers (1924-1976) begon pas op latere leeftijd met het beeldend kunstenaarschap. Eerst begon hij een carrière als dichter. Om rond te komen werkte hij als journalist en fotograaf en als hotelportier. Als dichter had hij echter niet veel succes en besloot in 1964 het roer om te gooien en kunstenaar te worden. Hij nam de stapel dichtbundels die hij maar niet verkocht kreeg en dompelde ze in het gips. Ineens waren de uitgaves veranderd in het kunstwerk Pense-Bête.
Ondanks dat hij vanaf dat moment strikt genomen geen dichter meer is blijft hij gebruik maken van taal in zijn werk. Het woord ‘La Moule’ (wat zowel mossel als gietvorm/mal betekend) gebruikt hij veelvuldig en ook in de dubbelzinnigheid ervan. De link met ‘Ceci ce n’est pas une pipe’ van Magritte die eveneens de spanning tussen taal en beeld centraal stelt is voor Broodthaers ook duidelijk een ijkpunt. Of zoals hij zelf zei; “Een mossel verbergt een mal en vice-versa. De pijp van Magritte is de mal van de rookpluim”.
Het in het gips gieten van zijn dichtbundel is niet enkel een subversieve daad, hij vraagt ook steeds wat de betekenis van het kunstwerk is. Wat is dat eigenlijk, kunst? En vervolgens, wat is dan dat museum waar het terecht komt? Wat is dat museum eigenlijk?
Het zijn deze vragen die zijn werk nu nog altijd relevant maken. Meer dan ooit wordt de autoriteit van musea bevraagd. De afgelopen jaren zijn er dan ook grote overzichtstentoonstellingen geweest van zijn werk waaronder in het MoMA, het Reina Sofia en Fridericianum.
België mocht in die opleving uiteraard niet achter blijven. Juist Broodthaers maakt veel gebruik van de Franse taal en Belgische context, die betekenis gaat bij vertalingen vaak ten dele verloren.
Het overzicht dat nu in het MuHKA te zien is toont naast de bekende mosselpotten en eieren vooral ook veel werk dat minder bekend is, of werk met een heel nadrukkelijke band met Antwerpen waar hij natuurlijk ook exposeerde en op de context van Antwerpen reageerde. Niet alleen zijn er bruiklenen van naburige musea, maar ook veel particulieren en archiefstukken. Voor de liefhebbers van zijn werk zijn hier dus veel werken te zien die heel nieuwe aspecten van het oeuvre belichten die bij de eerdere presentaties volledig buiten beschouwing bleven.
Het zijn juist de rafelranden van zijn oeuvre die deze presentatie zo interessant maakt. Natuurlijk is er niets tegen de bekende mosselpannen, eieren en koeien-prints, maar die komen wel vaker voorbij. Het zijn juist die dingen die je niet al zo vaak ziet die context bieden aan het oeuvre van Broodthaers.
Of Broodthaers straks net zo iconisch wordt dan zijn illustere voorganger Magritte valt te betwijfelen, maar zeker en vast draagt deze tentoonstelling bij aan de voortgang ervan. Straks heb je een afbeelding van een mosselpot op je koekentrommel.
Marcel Broodthaers – l’Entree de l’Exposition 
Marcel Broodthaers – Diversen 
Marcel Broodthaers – La Vache qui rit – 11cm, 8 ronde kartonnen dozen en fotografisch doek 
Marcel Broodthaers – Le Corbeau et le Renard -18x24cm Uitnodigingskaart 
Marcel Broodthaers – Sans Titre – 32x58x6cm Fotografisch doek 
Marcel Broodthaers – Un autre monde – in Le Patrote Illustre – 37x25cm 
Marcel Broodthaers & Julien Coulommier – Statues de Bruxelles 
Marcel Broodthaers – 100,100% Ordres de bourse, La Banque – Beschilderd fotografisch doek op twee panelen 
Marcel Broodthaers – ABC-ABC Image – Diaprojectie, twee maal 80 dia’s 
Marcel Broodthaers – Brique Signe 
Marcel Broodthaers – Briques rouges – Fotografisch doek 
Marcel Broodthaers – Carte du monde poetique – Pen op geprinte wereldkaart 
Marcel Broodthaers – Chaise et Caisson & Pyramide d’Oeufs, Tour de Babel & Casserole rouge avex coquilles de moules & Bols et Coquilles – Mixed media in kabinetten 
Marcel Broodthaers – Chaise, briques et pelle – Stoel, baksteen, hout, metaal en papier 
Marcel Broodthaers – Coup de Fil a Pierre Restany – Hout, katoen, glazen bokaal en telefoon 
Marcel Broodthaers – Die Crise, Ein Traum (chien souffrant de la solitude) – Tekening en collage op papier 
Marcel Broodthaers – Ensemble de Briques sur socle ‘a’ – Bakstenen, verf en sokkel 
Marcel Broodthaers – Happening News – 28 viltstifttekeningen op papier voor Happening News nr4 
Marcel Broodthaers – La Signature de l’Artiste – INgelijste filmnegetieven met schriftuur, diaprojectie, vitrine op tafel en 7 handgeschreven vellen papier 
Marcel Broodthaers – La Soupe Daguerre – 54x52cm, 12 kleurenfoto’s op papier, zeefdruk in zwart en blauw 
Marcel Broodthaers – La Souris ecrit rat (A comte d’auteur) 76x57cm Hoogdruk in zwart en rood 
Marcel Broodthaers – Le Corbeau et le Renard – Fotografisch doek en schrijfmachine en kleine reproducties 
Marcel Broodthaers – Le Corbeau et le Renard – Mixed media 
Marcel Broodthaers – Le Corbeau et le Renard – Mixed media (detail) 
Marcel Broodthaers – Le Cycle de la Vie – Plastic eieren met speelgoed, haar, katoen, zandloper en beschilderde plank 
Marcel Broodthaers – Le Fusil Brisé 
Marcel Broodthaers – Le Maitre hors d’anciens calculs – Beschilderd wandrek met hout. krijt en portretfoto & Etagere Jaune avex lettres de l’alphabet, chiffres en terre glaise – Wandrek van hout, verf en klei 
Marcel Broodthaers – Le Manuscrit Troeve dans une bouteille – Bordeaux wijnfles met opschrift, the Manuscript 1833, met tekst in kartonnen doos met titel in drie talen, 
Marcel Broodthaers – Les Animaux de la ferme – 82x60cm Kleuren offset 
Marcel Broodthaers – Les Fouilles (Caisses de fouille restanienne) – 5 houten kisten, gips, puin, stenen, zaagsel, papier-mache en beschilderde botten 
Marcel Broodthaers – Les Fouilles (Caisses de fouille restanienne) – 5 houten kisten, gips, puin, stenen, zaagsel, papier-mache en beschilderde botten (detail) 
Marcel Broodthaers – Les quatre pipes – 84x121cm, 4 thermogevormde plastic platen 
Marcel Broodthaers – Les Tres Riches Heures du Duc de Berry – Diptiek, 12 prentkaarten op karton en olieverf op doek 
Marcel Broodthaers – Machine a poemes – Koffer van schrijfmachine met bokalen, glasscherven, watten en een handgeschreven brief 
Marcel Broodthaers – Musee d’Art Moderne, Departement des Aigles, Section XVII siecle – 21 ingekaderde prentkaarten 
Marcel Broodthaers – Ovale avec oeufs peints numerotes et petite assiette – Verf, eierschalen en schaaltje op paneel 
Marcel Broodthaers – Paternite, maternite, enfance – Ontwikkelbakjes, verf, gips, plastic ballen en diverse gevonden items op een houten basis 
Marcel Broodthaers – Pelle de salon – Hout, ijzer en behangpapier 
Marcel Broodthaers – Plan du Musee d’Art Moderne de Bruxelles – Viltstift op karton 
Marcel Broodthaers – Projection zur caisse – 50 35mm dia’s geprojecteerd op verpakkingskist met prentkaarten op muur 
Marcel Broodthaers – Soleil Politique et fig1 fig2 fig 12 fig 0 fig A – Diptiek, druk op papier, collage en inkt 
Marcel Broodthaers – Tabac Belge – Vijf jutezakken met tekst 
Marcel Broodthaers – Tableau d’Oeufs (Meilleurs voeaux) – Doek, eierschalen en verf 
Marcel Broodthaers – Tapis de sable – Zand, potpalm en badstof 
Marcel Broodthaers – Un coup de des jamais n’abolira le hasard – 33x25cm Kunstenaarsboek 
Marcel Broodthaers -Paysage d’automne – 70x50cm Kleurenhoogdruk 
Marcel Broodthaers – Project pour un musee sur une Ile Deserte, Ile du Musee – 2 tekeningen, 2 fotografische montages met handgeschreven aantekeningen, platenhoes van Richard Wagners Das Rheingold, LP-speler, twee oorspronkelijke getypte legendes 
Marcel Broodthaers – Project pour un musee sur une Ile Deserte, Ile du Musee – 2 tekeningen, 2 fotografische montages met handgeschreven aantekeningen, platenhoes van Richard Wagners Das Rheingold, LP-speler, twee oorspronkelijke getypte legendes (detail) 
Marcel Broodthaers – Decor; a conquest by Marcel Broodthaers (XIXth and XXth Century) – Mixed media installatie 
Marcel Broodthaers – Decor; a conquest by Marcel Broodthaers (XIXth and XXth Century) – Mixed media installatie (detail) 
Marcel Broodthaers – Decor; a conquest by Marcel Broodthaers (XIXth and XXth Century) – Mixed media installatie (detail) 
Marcel Broodthaers – Decor; a conquest by Marcel Broodthaers (XIXth and XXth Century) – Mixed media installatie (detail) 
Marcel Broodthaers – Decor; a conquest by Marcel Broodthaers (XIXth and XXth Century) – Mixed media installatie (detail) 
Marcel Broodthaers – Decor; a conquest by Marcel Broodthaers (XIXth and XXth Century) – Mixed media installatie (detail) 
Marcel Broodthaers – Decor; a conquest by Marcel Broodthaers (XIXth and XXth Century) – Mixed media installatie (detail) 
Marcel Broodthaers – Decor; a conquest by Marcel Broodthaers (XIXth and XXth Century) – Mixed media installatie (detail) 
Marcel Broodthaers – Decor; a conquest by Marcel Broodthaers (XIXth and XXth Century) – Mixed media installatie (detail) 
Marcel Broodthaers – Decor; a conquest by Marcel Broodthaers (XIXth and XXth Century) – Mixed media installatie (detail) 
Marcel Broodthaers – Decor; a conquest by Marcel Broodthaers (XIXth and XXth Century) – Mixed media installatie (detail) 
Marcel Broodthaers – Decor; a conquest by Marcel Broodthaers (XIXth and XXth Century) – Mixed media installatie (detail) 
Marcel Broodthaers – Decor; a conquest by Marcel Broodthaers (XIXth and XXth Century) – Mixed media installatie (detail)
was er ook niet iets met een dromedaris of een kameel ?