Kunsthal; Edvard Munch

Edvard Munch is een kunstenaar wiens invloed binnen het modernisme niet makkelijk valt te overschatten. Een dinosaurus onder de modernisten dus. Een gedeelte van zijn omvangrijke oeuvre is nu te zien in Nederland, in de kunsthal in Rotterdam. Dus daar moesten wij naar toe. Bij aankomst is het in de hal erg druk, dat kan dan ook niet anders bij een schilder van dit formaat. Overal mensen, oude mensen jonge mensen en pubers die aan de educatieve programma’s zitten. Kunsthal heeft voor de tentoonstelling werk geleend. Alle werken in de tentoonstelling zijn afkomstig uit particuliere collecties en deze tentoonstelling kan men ook wel als unicum zien. Binnen de expositie hebben ze ervoor gekozen om het werk in verschillende modernistische begrippen op te delen (Expressie experiment en Avant-garde).

Experiment en expressie

Edvard Munch is van grote invloed op de ontwikkeling van het expressionisme in de laat negentiende- en begin twintigste eeuw. Vanaf het begin van zijn kunstenaarschap in 1880 breekt hij radicaal met alle heersende conventies in de kunst. Als reactie op de verstarde burgerlijke moraal van zijn tijd sluit hij zich aan bij vooruitstrevende kunstenaarskringen in Kristiania (het toenmalige Oslo). Op zoek naar zijn eigen artistieke expressie experimenteert hij met verschillende materialen en technieken. Hij absorbeert invloeden van het actuele naturalisme, impressionisme en symbolisme en verwerkt deze in een eigen, persoonlijke vormentaal. Munch haalt de inspiratie voor de thematiek van zijn schilderijen uit de literatuur van schrijvers als August Strindberg en Henrik Ibsen. De tegenslagen in zijn leven, zoals de dood van zijn moeder en zusje, laten diepe sporen bij hem achter. Met buitengewone gevoeligheid verbeeldt hij de machteloosheid en paniek die dood, ziekte en verval met zich meebrengen in zijn schilderijen, litho’s, tekeningen en etsen.

Overweldigend oeuvre

De tentoonstelling laat de ontwikkeling en vorming van Munchs overweldigende oeuvre zien. De opening van zijn eerste grote tentoonstelling in de Vereniging van Berlijnse Kunstenaars in Berlijn in 1892 leidt tot een enorm schandaal. Het vluchtige en fragmentarische in zijn werk, wat typerend zal zijn voor de moderne kunst aan het begin van de twintigste eeuw, wordt door de pers genadeloos bekritiseerd. De tentoonstelling sluit vroegtijdig. Alle commotie maakt Munch op slag beroemd in Duitsland. Tijdens zijn verblijf in Parijs maakt Munch veel grafiek waaronder de beroemde serie litho’s van Madonna: een betoverend vrouwenportret omlijst door spermatozoïden en vergezeld door een embryo met doodskop. Leven en dood, twee hoofdthema’s in Munchs werk, komen hier compositorisch verrassend samen.

Behoeft het werk van Munch verder nog enige introductie? ik dacht het niet. De tentoonstelling zelf was vanwege het werk interessant en misschien iets minder vanwege het opsplitsen in verschillende fases van zijn kunstenaarschap. Need is say more? Vooral dat u zelf moet gaan kijken en daar heeft u alle tijd voor. De tentoonstelling loopt tot en met: 20 februari 2011.

“We should no longer paint interiors with men reading and women knitting. We should paint living people who breathe, feel, suffer and love.” Edvard Munch (1889)