Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst

Ergens aan het begin van de zomer is het ieder jaar zo ver, iedereen onder de 35 die iets doet met verf stuurt zijn werk in voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst. In het goede vertrouwen dat de jury een weloverwogen besluit neemt het werk al dan wel of niet te nomineren. Want, wie wil er nu geen 6,500 belastingvrij uit handen van de Koning ontvangen?

Maar, het moet onderhand toch echt maar eens gezegd worden, echt spannend zijn de selecties van de jury niet. Een interessante tentoonstelling met een uitspraak over wat schilderkunst is in Nederland is het in elk geval zeer zeker niet. Het is eerder een willekeurige selectie werken op zwarte wanden. (Kan iemand me uitleggen waarom er überhaupt zwarte wanden in een toch al donkere ruimte staan?)

Daar waar je van een commissie, het zijn niet de minste (Tjebbe Beekman, Hanne Hagenaars, Jan van der Ploeg, Hedwig Saam, Lilly van der Stokker, Benno Tempel en Esther Tielemans), toch mag verwachten dat er sprake is van een visie omtrent de geselecteerde werken lijkt het al jaren lang een afspiegeling te zijn van hetgeen meestal al bekend is. Het idee van mensen die zwaar gechoqueerd raken door een werk in het paleis is uitgesloten. Echt rauwe randjes zijn er eigenlijk nooit. De ‘Pornohoek‘ van Thijs Janssen was misschien wel het laatste werk wat een beetje wrong. Maar dat was dan tenminste nog goed geschilderd. Nu hoeft dat geen vereiste te zijn, maar zelfs werk wat suggereert knap geschilderd te zijn zit vol met slordigheden.

Toegeven, deze editie bevat opvallend veel verse namen. Het nadeel is alleen dat de noodzaak tot verse namen niet direct lijkt voort te komen uit het idee dat er beter werk te zien is of werk wat betere kunstenaars representeert. Er zit simpelweg te veel werk bij uit de categorie “dit lijkt veel op het werk van die of deze, maar dan minder goed”. Dat is niet erg en valt de kunstenaars ook niet te verwijten. Maar een jury als deze mag daar toch wel iets scherper naar kijken.

Over de prijswinnaars van dit jaar moet ik toegeven dat het voor het eerst sinds een tijdje dat ik niet van te voren meer dan de helft goed gegokt had op basis van het CV van kunstenaars. Marijn van Kreij en Philip Kremer had ik goed gegokt. Maar verder zou ik op Coen Vunderink en Peggy Franck gegokt hebben. Dat ze dus twee relatief onbekende schilders uitzoeken is super. Maar of dat nu zo terecht is, zo sterk zijn de twee kunstenaars in kwestie niet. Nogmaals, dat valt de kunstenaars niet te verwijten. Maar ik verwacht een doordachte houding van de commissie en een visie, dat is toch de rede waarom ze gevraagd worden deel te nemen aan de jury? Een selectie maken van een paar honderd inzendingen kan iedereen.

Gaat het om het schilderen? Gaat het om het verbeelden? Gaat het om een conceptuele insteek? Gaat het simpelweg om wie het verdient? Gaat het om wie de beste vrienden heeft bij de jury? Kom op heren en dames van de jury, doe een uitspraak, het maakt verder niet uit. Want nu bevestigd het enkel wat we al weten, er wordt geschilderd, de ene keer iets anders dan de andere keer. Ik zal volgend jaar toch ook braaf mijn werk insturen hoor, ik bedoel, wie wil er nu geen 6,500 belastingvrij uit handen van de Koning ontvangen?

Hier volgt een beeldverslag van een selectie werken die niet leken op Arnulf Rainer (meerdere), Jurriaan Molenaar, Jeroen Bosch (de levende), Fontana (meerdere), (en ik ga er van uit dat de jury leden die kunstenaars kent) of simpelweg uberhaupt slecht geschilderd waren (misschien dat de leden van de jury even niet goed opletten?) of dankzij de zwarte wanden te donker waren om goed te fotograferen (sorry, die waren er ook).

Allereerst de winnaars. Jorn van Leeuwen was een van de voor mij volstrekt onbekenden. Op foto’s elders zag het er fotorealsitisch uit, door deze spanning met fotografie maar het kleurcontrast worden het spannende beelden. Maar eenmaal met de neus op de feiten gedrukt blijkt hoe slordig het werk eigenlijk is. Vooral het niet egaal of homogeen zijn van de achtergrond is jammer. Waarom er beenderlijm en damarhars bij de eigenschappen staan is mij onduidelijk, het eerste heb je nodig om doek op te spannen en het tweede is hetzelfde als veel varianten van medium.

Jorn van Leeuwen – Geranium Meteoor 8 – 117x188cm Beenderlijm, Olieverf en damarhars op doek

Jorn van Leeuwen – Geranium Meteoor 8 – 117x188cm Beenderlijm, Olieverf en damarhars op doek (detail)

Jorn van Leeuwen – Geranium Meteoor 8 – 117x188cm Beenderlijm, Olieverf en damarhars op doek (detail)

Jorn van Leeuwen – Geranium Meteoor 13 – 147x65cm Beenderlijm, Olieverf en damarhars op doek

Jorn van Leeuwen – Geranium Meteoor 13 – 147x65cm Beenderlijm, Olieverf en damarhars op doek (detail)

Philip Kremer zijn werk schuurt en vloekt maar blijft toch vrolijk en aangenaam om naar te kijken.

Philip Kremer – Basic Community IV – 200x250cm Olieverf op doek

Philip Kremer – Basic Community IX – 200x260cm Olieverf op doek

Marijn van Kreij ken ik hoofdzakelijk van zijn tekeningen maar sinds gebruikt hij ook verf. Het werk met het patroniseren van een werk uit de canon overtuigd.

Marijn van Kreij – Untitled (Bonnard, The Wild Garden, 1918, ‘He Who Sings It Not Always Happy’) – 197x139cm Gouache op papier

Wieteke Heldens gaat er ook vandoor met een prijs, maar waarom is mij volstrekt onduidelijk. In beide gevallen werk wat we al eerder hebben gezien en ook zuiverder uitgevoerd.

En waarom zit er in hemelsnaam schilderstape op het werk? Waarom zitten die kleuren er in? Als het zo is vanwege het concept alle druipers een rood puntje te geven had dat allemaal niet gehoeven.

Wieteke Heldens – Dry Pain(t) – 100x150cm Olieverf op doek

Wieteke Heldens – Dry Pain(t) – 100x150cm Olieverf op doek (detail)

Wieteke Heldens – Portrait of the Vertical Minur – 150x100cm Marker op doek

Wieteke Heldens – Portrait of the Vertical Minur – 150x100cm Marker op doek (detail)

Buiten de winnaars waren er natuurlijk andere schilders, hier dus een selectie.

Anne Forest – Fin – 200x140cm Acrylverf op tapijt

Bonnie Severien – New Illusions #1 – 200x300cm Acrylverf op linnen

Respect voor Vunderink, ik had niet begrepen dat hij met tempera werkt. Dat maakt zijn proces ontzettend onverbiddelijk en moet alles dus goed gaan.

Coen Vunderink – Untitled – 200x250cm Eitempera op linnen

Hidde van Schie – My Head Is To Small To Fit It All (portrait of a Painter) 70x60cm Olieverf op doek

Jeffrey Dunsbergen – Untitled – 30x40cm Acrylverf op doek

Koen Doodeman – Phase Pattern #2 – 180x160cm Olieverf op doek

Koen Doodeman – Phase Pattern #2 – 180x160cm Olieverf op doek (detail)

Mari Stoel – Composition #X – 130x135cm Olieverf op linnen

RaQuel van Haver – Metro 54 – 180x250cm Olieverf op jute

Renske van Enckevort – Schuilplaats #3 – 110x110cm Acryl en Olieverf op doek

Rob Bouwman – (Untitled) Labyrinth

Willem Besselink – Mijn Afstanden Augustus 2007 – 80x160cm Hogglanslak op MDF

Willem Besselink – Mijn Afstanden Augustus 2007 – 80x160cm Hogglanslak op MDF (detail)

De schildersprijs is nog tot en met 27 oktober te bezoeken bij het Paleis op de Dam. Leuk voor als je wat tijd over hebt en er toch toevallig bent.