Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2017, en een bericht aan de Koning.

“Echt spannend zijn de selecties van de jury niet” citeerde de Koning de winnaar van dit jaar. “Een interessante tentoonstelling over wat schilderkunst is in Nederland is het in elk geval niet. Een jury als deze mag toch wel iets scherper kijken” Wie die winnaar is moge inmiddels duidelijk zijn, dat ben ik. Willem-Alexander was in het licht van mijn kritiek “natuurlijk razend benieuwd of Lost Painters dit jaar een milder oordeel over de jury zal vellen…”

Normaal gesproken schrijf ik eigenlijk niets over tentoonstellingen waar ik zelf ook bij betrokken ben. Dan wordt het echt de slager die zijn eigen vlees keurt. Maar, als de Koning er om vraagt ben ik de flauwste niet. Dus:

Beste Willem-Alexander Claus George Ferdinand, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Jonkheer van Amsberg,

De kritiek die ik in 2013 gaf is nog valide. Er zijn natuurlijk dingen veranderd, toen was het meer bad-painting (de stroming), nu is het meer zombi-formalisme (ook een stroming) met een vleugje reïncarnatie van de Neue Wilden (wederom een stroming). Niet alleen lijkt veel van die schilderkunst in haar uitgangspunten op elkaar, het is zeker vanuit een internationaal perspectief een gepasseerd station. Dat we dat in Nederland maar blijven terugzien bij jonge schilders is wat dat betreft problematisch, tenzij het een compliment is gezien te worden als slappe aftreksels.

Dit is te wijten aan de liberalisering van het onderwijs waarbij de aanwas van nieuwe docenten vaak niet gebeurt omdat er oudere docenten met een vast contract aan de academie verbonden zijn en dus te duur. Daarnaast heeft de markt in Nederland de afgelopen jaren flink wat optaters te verduren gehad. Niet alleen de bezuinigingen maar vooral de beeldvorming. De markt is kleiner en conservatiever geworden. Die cocktail is dodelijk als het gaat om discours-bepalende cultuur en daarmee ook de jonge schilderkunst.

Zo’n selectie van een jury is een poldermodel, ze moeten tot een compromis komen met elkaar. Dat heeft als nadeel dat er middelmatigheid ontstaat in een selectie. Kunst moet het niet hebben van het compromis, kunst moet het juist hebben van de radicaliteit. Ik zou graag de volledige diversiteit van de jonge Nederlandse schilderkunst zien en niet het compromis. 

En nu we het er toch over hebben, jonge schilders zijn mensen die de afgelopen jaren hun carrière zijn gestart. Ik ken jonge schilders die de 35 al wel even gepasseerd zijn en fantastisch werk maken. Waarom verdienen zij niet ook de kans op die schijnwerper?

Tot zover het slechte nieuws majesteit, er is gelukkig ook goed nieuws. Dat het werk van de winnaars op een witte wand getoond wordt is een verademing. Ook een verademing is dat een verblijf aan de Rijksakademie, een Amsterdamse galerie en het naderen van de leeftijdsgrens, geen garantie meer op de prijs is. Een aantal jaar terug was het nog eenvoudig om zo de winnaars van te voren te raden, dat is de laatste jaren steeds moeilijker geworden. Of dat iets zegt over de jury of over de kunstenaars weet ik niet. Hopelijk beiden.

Maar majesteit, ondanks alle kritiek die ik heb, ik juich iedere prijs en positieve aandacht voor de kunsten die we in Nederland hebben van harte toe. Kunstenaars hebben het in Nederland, vergeleken met onze buurlanden, bovengemiddeld moeilijk en zijn verworden tot het afvoerputje van de maatschappij in de ogen van velen. De prijs is niet perfect, maar het toont wel aan het hele land dat kunst wel degelijk van belang is.

Tot een volgende keer.

PS. als je zelf nog een mooi portret wilt van het eigen gebit lijkt me dat een enorm leuke uitdaging.

—

Voor alle andere geïnteresseerden die willen weten wat er zoal te zien. Hieronder het bekende beeldverslag van wat er in mijn snelle ronde zoal om diverse redenen opviel (en wat bij thuiskomst fotografisch voldoende scherp bleek). Zoals altijd ter aansporing om voor de volledigheid vooral zelf te gaan kijken.

De winnaars van deze editie zijn Vera Gulikers, Janine van Oene, Suzie van Staaveren en Niek Hendrix.

Frederique Jonker – 8tjespuffer – 100x120cm, Spuitbus, acrylverf en stift

Janine van Oene – Familiar Face – 300x180cm, Spuitbus, Olieverf en houtskool op doek

Julius Stibbe – Het gesprek – 18x20cm, Olieverf op doek

Kim David Bots – Zonder Titel – 122x175cm, Olieverf op doek

Lilian Kreutzberger – Zonder Titel – 140x100cm, Gips, digitale print en hout

Mirthe Kluck – Like a Fisherman with the Line in the Water with no Bait – 165x120cm, Hars, polyester, latex en jute

Niek Hendrix – Anesthesia – 120x90cm, Olieverf en potlood op paneel

Paul de Jong – Zonder Titel – 135x180cm, Olieverf op doek

Quint Hartmann – Heavy Rolling – 200x200cm, Gouache en spuitbus op doek

Ricardo van Eyck – 69 – 226x200cm, Plamuur, spuitbus en permanentmarker op hout

Rosa Johanna – Zonder Titel nr 4 – 40x30cm, Acrylverf op doek

Steef Crombach – Piet – 135x284cm, Bijenwas, stofverf en katoen

Suzie van Staaveren – Move4 – 90x80cm, Koudgewalst staal, poedercoat en hout

Tessa Chaplin – Zonder Titel – 100x140cm, Olieverf op doek

Vera Gulikers – Poetsdoek (2) – 250x200cm, Eitempera, Vanish-Oxi-Action, gesso op katoen

Wouter van der Laan – Zonder Titel (SDFSD) – Olieverf, acrylverf, spuitbus, marker, laserprint en transfer op doek

De tentoonstelling is nog tot en met 5 november (?) te zien bij het koninklijk paleis op de dam te Amsterdam.