GemeenteMuseum Den Haag; Mark Rothko

Mark Rothko (1903-1970), wat kun je daar nog over zeggen? Natuurlijk een van de grootheden uit New York waar hij en de andere abstract expressionisten het boegbeeld zijn geworden voor kunst uit Amerika. Wie zijn werk echt wil zien, moet naar Londen of de VS, op het Europese vasteland is eigenlijk slechts sporadisch werk te zien. Als het er dan al is, zijn het doorgaans niet de betere werken.

Rothko Overzicht

Rothko Overzicht

Dus, wat valt er te verwachten van een Rothko tentoonstelling in het Gemeentemuseum Den Haag? Want, waar de werken ook zijn, ze hangen eigenlijk altijd op zaal. Die willen ze niet graag uitlenen. Hier zie je dan ook gelukkig niet een hele rits aan klassiekers, maar hoe Rothko zich ontwikkelde van begin af aan. Vanaf eind jaren ’30 tot het laatste werk uit 1970. Echte hiaten zijn er niet in de tentoonstelling en uit iedere periode van zijn kunstenaarschap zijn werk(en) te zien. Een zeldzaamheid want doorgaans krijg je alleen de bekende klassiekers te zien, een context binnen het oeuvre zie je slechts zelden. Eerst moest hij duidelijk af van de Europese helden zoals Picasso en de surrealisten. In de jaren ’40 ontwikkelde hij zich in een sneltreinvaart tot de kunstenaar zoals we hem nu eigenlijk kennen.

Een ander punt om aan te stippen is de belichting bij vrijwel de gehele tentoonstelling, het is er nogal schemerig (wat om te fotograferen natuurlijk rampzalig is). Het menselijk oog ziet kleur maar vooral contrast anders in het schemer. De kleuren gaan als vanzelf vibreren en de kleur rood vervaagd heel snel. Zeker bij de wat meer donkere werken wordt dit effect extra versterkt. Een bijkomend voordeel is dat daardoor de reflectie van de textuur ook minder sterk is waardoor het oppervlak nog egaler wordt. Rothko presenteerde zijn werk graag in deze schemerduister, zich bewust zijnde van de voordelen die dat met zich meebrengt.

Met het werk van Mark Rothko kun je als museum, zeker qua publiek, eigenlijk geen buil vallen. Het is in die zin een typische blockbuster tentoonstelling. Maar ze hebben zich het er niet makkelijk vanaf gemaakt. Juist het feit dat het niet alleen maar bekende werken zijn, juist de schetsen, de vroegere werken, die maken het een tentoonstelling die een zeldzaam inzicht verschaft in een van de belangrijkste modernisten van Amerika. Je kunt er van houden of niet, maar het belang van Rothko’s werk is moeilijk te onderschatten. Dat eigenlijk alleen maakt dat je sowieso de tentoonstelling moet bezoeken. Als je er wel van houdt, dan is het helemaal een feest.

Mark Rothko – Zonder Titel (Stilleven voor een Raam) – Olieverf op doek, 1937, 1938

Mark Rothko – Zonder Titel – Olieverf op doek, 1941, 1942

Mark Rothko – Het Voorteken van de Adelaar – Olieverf en grafiet op doek, 1942

Mark Rothko – Falanx van de Geest – Olieverf op doek, 1945

Mark Rothko – No 18 – Olieverf op doek, 1946

Mark Rothko – No 18 – Olieverf op doek, 1946 (detail)

Mark Rothko – No 2 – Olieverf op doek, 1947

Mark Rothko – Zonder Titel – Olieverf op doek, 1948

Mark Rothko – No 10 – Olieverf op doek, 1948

Piet Mondriaan – Compositie No3 met kleurvlakjes – Olieverf op doek, 1917

Mark Rothko – No 7 of No 11 – Olieverf op doek, 1949

Mark Rothko – No 7 of No 11 – Olieverf op doek, 1949 (detail)

Mark Rothko – Zonder Titel – Olieverf op doek, 1949

Mark Rothko – Zonder Titel – Olieverf op doek, 1949 (detail)

Mark Rothko – Zonder Titel – Olieverf op doek, 1950

Mark Rothko – Zonder Titel – Olieverf op doek, 1950 (detail)

Mark Rothko – Zonder Titel – Mixed Media op doek, 1951

Mark Rothko – Zonder Titel – Mixed Media op doek, 1953

Mark Rothko – Zonder Titel – Olieverf op doek, 1955

Mark Rothko – Red Band – Olieverf op doek, 1955

Mark Rothko – Zonder Titel – Mixed Media op doek, 1956

Mark Rothko – Zonder Titel – Mixed Media op doek, 1956 (detail)

Mark Rothko – Zonder Titel – Olieverf en acrylverf op doek, 1956

Mark Rothko – Zonder Titel – Olieverf op doek, 1956

Mark Rothko – Zonder Titel – Olieverf op doek, 1957

Mark Rothko – Zonder Titels (Schetsen voor Harvard Mural) – Mixed media op doek, 1958 & 1962

Mark Rothko – Zonder Titel (Schets voor Harvard Mural) – Mixed media op doek, 1962

Mark Rothko – Zonder Titel (Schets voor Seagram Mural) – Mixed media op doek, 1959

Mark Rothko – No 8 (Grey, Orange on Maroon) – Mixed media op doek, 1960

Mark Rothko – No 8 (Grey, Orange on Maroon) – Mixed media op doek, 1960 (detail)

Mark Rothko – Zonder Titel – Gewassen pentekening met inkt op velijnpapier, 1961

Mark Rothko – Zonder Titel (Umber, Blue, Umber, Brown) – Mixed media op doek, 1962

Mark Rothko – Zonder Titel – Mixed media op doek, 1963

Mark Rothko – No 7 & No 6 (?) – Mixed media op doek, 1964

Mark Rothko – Zonder Titel – Acrylverf op papier op hardboard, 1968

Mark Rothko – Zonder Titel – Acrylverf op papier, 1969

Mark Rothko – Zonder Titel – Mixed Media op doek, 1969

Mark Rothko – Zonder Titel – Mixed Media op doek, 1969

De twee laatste werken van twee abstracte grootheden, beide werken in onvoltooide staat (bij de Rothko zijn er overigens ook deskundigen die beweren dat het werk wel af is, wat volgens mij absurd is).

Piet Mondriaan – Victory Boogie Woogie & Mark Rothko – Zonder Titel

Mark Rothko – Zonder Titel – Mixed Media op doek, 1970

Mark Rothko – Zonder Titel – Mixed Media op doek, 1970 (detail)

Deze tentoonstelling is nog tot en met 1 maart 2015 te bezoeken bij Gemeentemuseum Den Haag. Ik denk dat ik er zelf nog wel een keer voor terug ga.