Galerie van Gelder; After Gerolamo Cardano’s suspension

De kunstenaar wordt door velen nog altijd gezien als het genie dat vernieuwende ideeën heeft die te nieuw zijn voor de maatschappij om te bevatten. De kunstenaar zwoegt op zijn zolderkamertje en maakt beelden die nog te nieuw zijn om te begrijpen.

De kunstenaar krijgt dan door critici te horen dat het werk slecht is, of te moeilijk, of anderzijds afgekeurd. Natuurlijk is de kunstenaar hier niet blij mee, maar hij gelooft in zijn werk en blijft stug verder werken. Hij kiest zijn eigen route. Ondanks alle onbegrip van het publiek en daardoor sterft de kunstenaar uiteindelijk onbegrepen in armoede. Om vervolgens korte tijd daarna ontdekt te worden als de grote held van de kunsten uit zijn periode.

Natuurlijk zit bovenstaande vol met romantische vooraannames om het kunstenaarschap heen. In de praktijk gaat het lang niet altijd zo en er zijn ook meer dan genoeg voorbeelden door de kunstgeschiedenis waar het heel anders liep, menig kunstenaar stierf rijk na een gelukkig leven. Maar voor veel minder succesvolle kunstenaars zal het toch een troost zijn om hun innerlijke kompas te volgen.

En dat laatste, daar komt de titel vandaan van deze tentoonstelling; de cardanische ophanging.

After Gerolama Cardano’s suspension Overzicht

De cardanische ophanging is een systeem waardoor de middelste ring stabiel kan blijven ook al gaan de buitenste ringen als een gek te keer. (kijk vooral even op wikipedia, dan begrijp je waar het om gaat.) In het verleden werden kompassen in schepen zo opgehangen zodat dat kompas, ook al ging het alle kanten op, stabiel het magnetische noorden zou blijven aangeven.

De romantische opvatting is dat de kunstenaar dat ook doet, die blijft stug zijn eigen magnetische noorden volgen wat het publiek ook zegt. Natuurlijk is dat lang niet altijd zo, genoeg kunstenaars weten tegenwoordig op de markt in te spelen.

Stel dat je het kunstwerk zelf beschouwt als zo’n kompas. Dat het werk in wezen altijd naar het Noorden blijft gaan ook al trekken alle mensen die er bij betrokken zijn geweest naar andere kanten, wat levert dat dan op? De vraag is dan eigenlijk of een kunstwerk statisch of dynamisch is. Uiteraard blijven kunstwerken in meer of mindere mate hetzelfde qua materiaal. Vernis vergeeld door de tijd en sommige werken moeten gerestaureerd worden. Maar aan de betekenis wordt wel degelijk door de tijd heen getrokken. Denk maar aan het werk van Vermeer dat ooit als Pieter de Hoogh verkocht werd omdat het dan net wat meer opleverde. Nu zou dat geheel andersom zijn.

Maar ook vanuit het perspectief van de toeschouwer is het interessant, wijst dat werk wel naar het Noorden? Wat is dat Noorden? Als je voor dat werkt staat, zie je wel wat het werk aanwijst, wat het wil zijn. Of de toeschouwer, criticus of galeriehouder, we zien altijd ons eigen noorden.

Dat lijkt ook bij deze tentoonstelling centraal te staan, beauty is in the eye of the beholder, maar ook de betekenis van het werk. Veel werken in deze tentoonstellingen kunnen zowel alles zijn als helemaal niets, een verhaal, een context geeft verdere duiding maar het kan de toeschouwer even zo goed op het verkeerde been zetten. Welk werk waaronder valt, dat valt allicht nog het beste zelf te ontdekken.

WJM Kok – Grey Monochrome – 210x140cm

WJM Kok – Grey Monochrome – 210x140cm (detail)

Francois Dey – Villette 2012 – 30x35x35cm

Marijke van Warmerdam – Good Morning – 100x84cm Foto op dibond

Nicolas Chardon – Le 3eme carre – 100x201cm Acrylverf op textiel

Nicolas Chardon – Le 3eme carre – 100x201cm Acrylverf op textiel (detail)

Olivier Mosset – Untitled – 300x800cm Confetti

Hreinn Fridfinnsson – An Aquarelle of the surface of the lake Thingvallavatn painted with water from the surface of the lake plus color – 76x63cm Aquarel en potlood op papier in lijst