Nadat ik bij Paul Andriesse was afgelopen donderdag, ben ik met Aquil richting Fons Welters gelopen.
Stefan Ruitenbeek
Bij Playstation de foto’s van Stefan Ruitenbeek. Fotografie als kunst blijf ik persoonlijk lastig vinden. Ook van deze werken denk ik “ik zou het niet doen”. De foto’s zitten qua kleur en compositie prima in elkaar. Het zijn lekkere beelden om naar te kijken. Maar dan? Het neigt naar effectbejag van beeld. Visueel snoepgoed dus. Als er een inhoud aan gekoppeld zou moeten worden kom ik niet veel verder dan het Bacchusverhaal. Daar is niets mis mee, maar het mist diepte. Een scherpere keuze in de beelden en minder laten zien zou het stukken scherper en meer uitgesproken maken, het effect gaat misschien ook minder de hoofdrol spelen.
Yesim Akdeniz Graf
En dan nu het werk van Yesim Akdeniz Graf die de grote zaal beheerst. Eerlijk moet ik zeggen dat ik aanvankelijk niet zo goed van wist wat ik ervan vond. Het zijn snelle beelden waar we geen dagen naar hoeven te kijken. Aquil was direct enthousiast en daardoor moest ik nog een keer kritisch kijken. De link met Magritte was snel gelegd, maar dan minder nauwkeurig uitgewerkt. Het neigt naar een surrealisme maar dat is het toch niet. Het heeft iets kitsch, het ziet er fris en gecontroleerd uit, en dat alles wringt. Er ontstond bij mij een diepe twijfel wat ik ervan vind; aan de ene kant is het wel erg geruststellend, maar die geruststelling wordt ook direct weer bevraagd. Zie ik hier wel wat ik denk te zien?
De tijger vind ik kenmerkend geschilderd, er klopt het een en ander niet aan. Dat lijkt onkunde, maar de mensfiguren zijn juist wel heel kloppend geschilderd. Het lijkt erop dat Graf dus heel duidelijk weet wat ze aan het doen is en ook de noodzakelijkheid van het hoe en waarom goed weet in te zetten. Misschien is er sprake van mystificatie maar ik vermoed dat ik hier tekortschiet in mijn kijken. Of is het misschien toch kitsch? Ik weet het niet, ik hoor graag reacties!
Is nog te zien tot 2 april bij Fons Welters
Fotografie lastig als kunst? Ik geef toe, dat had ik ooit lang geleden ook met Klassiek Griekse beelden.
Voor fotografie geldt het zelfde als voor alle andere kunst: je hebt meesterwerken, je hebt rommel en je hebt een hoop ertussenin.
@Bertus, Ik heb meer moeite met fotografie dan met andere kunst omdat er zo veel toevalligheden een rol spelen. Met de enorme toename aan digitale fotografie is het verschil tussen echte kunst en amateurisme zo onduidelijk is. Bij de andere kunstvormen is het vaak nog wel te zien. Ook is de problematiek van fotografie naar mijn mening dat het vaak op esthetiek is gebaseerd die we nog kennen uit de romantische schildertradities.
Ik zeg niet dat fotografie geen kunst kan zijn, maar ik vind het lastig het te herkennen.
In hoeverre spelen toevalligheden in andere kunst geen rol? Volgens mij hangt de hele kunst (als het leven zelf) van toevalligheden aan elkaar. Het is de kunst die toevalligheden te manipuleren. En daar heb je talent voor nodig. Bij schilderen, bij tekenen, bij fotograferen.
Verder lijkt het vervloeien van het verschil tussen “echte kunst” en amateurisme me niet zo’n groot probleem. Het enige probleem is de kolossale te verstouwen hoeveelheid.
De problematiek van de romantische schildertradities zie ik niet zo erg. Zeker, fotografie leent zich voor edelkitsch (zie dit artikel), maar er is natuurlijk een enorm verschil tussen gecomponeerde en geënsceneerde fotografie (over toeval gesproken) en de snel gemaakte flitsen en alles wat daar tussenin zit. En natuurlijk, digitale fotografie leent zich uitstekend voor manipulatie. Iedere eerste de beste kan z’n/haar foto’s nu net zo lang manipuleren tot hij/zij er wel wat aan vindt. Maar het is aan de kritische beschouwer om daar ook wat van te vinden. Als een foto veel meer dan een enkele blik en een obligaat glimlachje waard is, dan heb je het toch over kunst fotografie.
En inderdaad, er is veel rommel en middelmaat bij foto’s, ook in galeries. Maar geldt dat niet voor alle kunst?
@Bertus,
Zeker is er veel middelmatigheid, maar is het niet lastiger bij fotografie om deze te zien dan veel andere media (door de hoeveelheid en toegankelijkheid van die media?) Bij een schilder kun je al zien aan de keuze van het doek (Xenos doek of linnen bijv) of we te maken hebben met een amateur of juist niet. Bij fotografie is dat wel heel erg lastig omdat de ambacht van het medium zo onduidelijk zichtbaar is (voor mij althans).
Ik heb deze show inderdaad ook gezien! Ik moet zeggen dat ik juist enorm onder de indruk was van het werk van Stefan Ruitenbeek. Mooie, rauwe beelden (en niet rauw vanwege de naaktheid). Zeker oogsnoepjes, maar op een aparte manier.
Het digitale stoorde mij niet, uiteindelijk blijft het toch een kunst om zulke situaties te creëren, en de juiste beelden te kiezen.
De energie die uit deze foto’s sprak, miste ik een beetje bij het werk van Yesim. Je zag de concentratie wel, maar het resultaat vond ik uiteindelijk toch te vlak.
@Lars, Dat kan en mag natuurlijk ook ;-). Ik vind echter persoonlijk dat juist de rustige contemplatieve kant erg interessant bij veel kunst. Het effect is iets dat naar mijn mening snel weg ebt, maar juist kunst die vraagt om contemplatie, die blijft langer vragen stellen, die weet te boeien.
Het digitale ben ik met je eens, dat mag nooit een rede zijn om iets wel of niet goed te vinden. De situatie en het beeld worden er niet veel anders op. Maar wel het gemak waarmee men tegenwoordig veel foto’s kan maken en er dus een willekeur kan ontstaan van mooie beelden.