EYE; Janis Rafa – Feed Me, Cheat Me, Eat Me

Terwijl de ramen van het voertuig beslaan, blijft de hond geduldig wachten op zijn baasje. De tijd gaat langzaam voorbij terwijl de hond ongeduldig beweegt in de auto. Misschien is dat laatste projectie van mijn zijde, ik heb eigenlijk geen flauw idee wat het dier ervaart.

De domesticatie van de omgeving van de mens moet een 10.000 jaar geleden een ware revolutie hebben veroorzaakt. Niet langer moest er gezocht worden naar groenten, fruit en vlees, maar ontstonden er nederzettingen waar deze geproduceerd werden. De natuur werd getemd en naar de hand gezet. Dat heeft er inmiddels voor gezorgd dat we sommige dieren als huisdier houden, zoals de honderden artificiële hondenrassen, en anderen worden gebruikt voor voedsel. Toch, die natuur valt nooit 100% te controleren, die wil zelf ook wel eens wat. Natuur is niet hetzelfde als cultuur, en vice versa.

Die problematische verstandhouding tussen mens en dier staat centraal in de presentatie van Janis Rafa (1984) bij het EYE. Dat is nergens opdringerig of drammerig activistisch, maar eerder poëtisch zoals het optreden van een requiem in een kippenstal. Of een wereld waarin mensen lijken te slapen en de dieren de enige zijn die de tijd voorbij zien schuiven. De beelden zijn bijpassend dromerig en mooi, ontzettend mooi gefilmd. Sierlijke reflecties in het water van koeien en langdurige shots van honden die door een woonhuis lopen. Maar er zijn ook rafelranden. Een vrachtwagen die op zijn zij ligt blijkt bezaaid met dode varkens. Vuurwerk op de achtergrond geeft het nog een extra vleugje vreemdheid. Een andere film toont een hectische achtervolgingscene met een hond in een duistere fabriek. Allemaal films waar geen woord in gesproken wordt, en je maar moet invoelen wat er gaande is tussen de mensen en de dieren in kwestie.

Zo alle films bij elkaar is het een mooi geheel met een duidelijke rode draad. De bijgevoegde sculpturen en neonwerken functioneren meer als rekwisieten dan op zichzelf staande werken. Ze geven extra sfeer en context aan de presentatie van de films. Eye is geen eenvoudige ruimte en die heeft de kunstenaar zo toch ook goed naar de hand gezet.

Het is een tentoonstelling waar je best wel enige tijd voor uit mag trekken. Misschien is dat met het oog op deze regenachtige kerstdagen een goed idee.