De Hallen; Naar de Zee (De Zee in de Nederlandse kunst vanaf 1850)

De laatste tijd ben ik erg te spreken over tentoonstellingen die embeded zijn in een historische of culturele context. Bijvoorbeeld Manifesta9 of onlangs Kunstfort. Het lijkt er op dat de white cube als tentoonstellingsruimte eerder werk op zichzelf laat en minder koppeld aan de dagelijkse realiteit. Maar een kunstwerk is meer dan het object als steriel gegeven, het is een concentratie aan betekenissen die gekoppeld zijn aan de realiteit. Een context die aanhaakt bij een van die betekenissen van het werk kan betekenis geven aan die context en aan het werk zelf. Mogelijk verliest het werk daarmee zijn ambiguiteit maar wint het wel aan toegankelijkheid voor een breder publiek zonder al zijn mogelijke betekenissen te verliezen. Daarbij kunnen er ook werken aan elkaar gekoppeld worden waarbij ze in betekenis meer worden dan de som der delen.

Bij de Hallen was tot vorige week te zien dat het niet direct hoeft te liggen aan de context van de locatie zoals bij Manifesta. Het kan hem ook zitten in een geworteldheid die in de kunstwerken zelf te zien kan zijn, als er maar goed een context wordt gezet met die werken. De Hallen handeld over kunst die betrekking heeft tot de zee vanaf 1850. Dat wordt in dit geval chronologisch ingedeeld, eerst een historisch stuk vervolgens een hedendaags stuk en dan nog een deel met hoofdzakelijk lichtgevoelig materiaal (tekeningen).

Het thema is niet erg beladen en dat maakt het misschien qua contextvorming eenvoudig. Toch is ook dit weer een tentoonstelling die duidelijk een context opbouwt gekoppeld aan de realiteit (in dit geval de zee) die vervolgens extra mogelijke betekenissen krijgt. Hier wordt dat alleen in de werken opgebouwd en niet door de locatie. De Hallen is geen white cube maar functioneerd wel zo in dit geval.

Het resultaat is een tentoonstelling die toegankelijk is en toch ook een rijkdom laat zien aan wat er gedaan is, en vooral gedaan wordt aan de hand van het thema. Dat hedendaagse kunst moeilijk kan zijn, is hier totaal niet aan de orde. Zelfs werk wat er in een white cube ogenschijnlijk ver van de realiteit af lijkt te liggen krijgt hier ineens een makkelijke relatie. Nogmaals, het werk verliest dan aan ambiguiteit, maar krijgt er ook veel voor terug. Ik ben benieuwd wat er zou gebeuren als het een complexer thema zou zijn en hoe dat dan werkt in een white cube situatie.

Hier onder een selectie van de werken die er te zien zijn.

Albert van Westing – Strand – Pigmentdruk op geprepareerd katoen

Anton Mauve – Te Scheveningen – Olieverf op doek

Armando – Seastuck – Olieverf op doek

Bas Jan Ader – Farewell To Faraway Friends – Foto

Co Westerik – Zwemmer – Olieverf en tempera op doek

Dolf Henkes – Zeegezicht – Olieverf op jute

Edgar Fernhout – Zee (4) – Olieverf op doek

Edgar Fernhout – Zee – Olieverf op doek

Gert Jan Kocken – Zeebrugge (Belgium) March 6 1987, The Herald Of Free Enterprise Capsizes Just Outside The Harbour Of Zeebrugge Killing 192 People – C-Print