David Schnell in GEM (inzending MH)

[Inzending van MH, Martin Hoorweg. Hij was zo vriendelijk voor ons uitgebreid verslag te doen van wat er nu, tot halverwege oktober, in het GEM te zien is. Wij hadden voorlopig geen tijd, misschien toch maar tijd vrij maken?]

Zaterdagavond mijn weg gevonden naar het GEM in Den Haag, voor de opening van de overzichtstentoonstelling Stunde van de Duitse kunstenaar David Schnell. De beschrijving van de tentoonstelling die in samenwerking met Kunstverein Hannover tot stand is gekomen, beloofde veel goeds. Naast het werk dat we van Schnell al kenden was ik erg benieuwd naar de kabinetten met grafiek; zeefdrukken, etsen en linoleumsneden, de bijna ambachtelijke technieken waar de Hochschule für Grafik und Buchkunst in Leipzig, waar Schnell aan gestudeerd heeft, om bekend staat.

Schnell was al eerder te bewonderen in het GEM in 2007 tijdens de tentoonstelling Nederland/Duitsland, Dat was voor mij de introductie tot het werk dat tot de ‘Neue Leipziger Schule’ gerekend wordt. Een term die trouwens voornamelijk op de kunstmarkt gebruikt wordt en waar de kunstenaars die er toegerekend worden veelal en masse afstand van doen. Dit is ook wel begrijpelijk als je het eerste overzicht van deze ‘school’ in het  Cobramuseum gezien hebt. Waar ik me door de diversiteit in het werk ook afvroeg of er wel sprake was van een school als je het werk van zijn collega’s Weischer en Rauch ook zag.

Dit keer dus enkel Schnell in het GEM wat het misschien wel zo overzichtelijk maakt.

Bij binnenkomst wordt je gelijk geconfronteerd met de indrukwekkende omvang van de meeste schilderijen van Schnell met een mooie combinatie als welkomstcomité.

Gelbe Scheune - Gele Schuur uit 2005

In dezelfde zaal wordt de toeschouwer nog verder meegevoerd in de abstractie van Schnell met een tweetal immense schilderijen genaamd Code waarin opvallend veel verticalen.

Toch word ik weer snel herinnerd aan een van de kenmerken van Schnell’s werk, dat in de beschrijving van het GEM zelf een ‘extreem centraal perspectief’ genoemd wordt.

wind 2006

Ecke - Hoek 2008

Mikado 2007

Mikado (detail)

Juist de met eenvoudige vormen en een veelheid aan kleuren weergegeven natuurlijke elementen in combinatie met de vervreemdende architecturale structuren en bouwsels zijn sterk in de werken van Schnell. Ze verleiden de toeschouwer met het oog door de landschappen heen te lopen.

De zaal die op een werk na gewijd was aan schilderijen die bestaan uit enkel weergaven van de natuurlijke omgeving, had dan ook een andere uitwerking. Deze schilderijen waren net zo groot zo niet groter en hadden hierdoor wel eenzelfde soort overheersend voorkomen, maar leken iets te missen. Of waren ze misschien tot de essentie van het centraal perspectief teruggebracht? De vervreemding die in de andere schilderijen zat door de bouwsels en structuren die zich door de landschappen boorden zat hier niet in. Waren dit soms uit de hand gelopen aquarellen, hoewel ze dan wel een raar centraal verdwijnpunt hadden?

Blau - Blauw 2010

Grün - Groen 2007

Het ene schilderij vormde ook een tegenstelling maar dit was van een hele andere orde en dat had met de voorstelling en met de titel van het werk te maken.

Eingang - Ingang 2007

Een beetje beduusd, deze zaal maar weer verlaten want er was nog zoveel meer.

Zo heeft Schnell speciaal in de weken voor de opening van de expositie een muurschildering aangebracht in het GEM. De noodzaak om dit te doen is mij alleen even ontgaan, was het misschien een tour de force van de kunstenaar om te laten zien dat hij deze techniek ook machtig is? Maar het is wel mooi om de kunstenaar aan het werk te zien, via de foto’s van het GEM dan.

Gelukkig brachten de schilderijen in de kelder weer wat van de bekende werking terug.

Sonntag - Zondag 2004

Moment 2010

Hof 2008

En een van de sterkste werken wat mij betreft.

Dickicht - Struikgewas 2005

Dickicht - Struikgewas (detail) 2005

Op naar de kabinetten met de grafische technieken. Niet alleen de gedegen schilderopleiding maar ook de aandacht voor de traditionele grafische technieken deed Schnell een geboren West-Duitser besluiten om 6 jaar na het vallen van de muur naar Leipzig te vertrekken, aldus zijn moeder waar ik een heel onderhoudend gesprek mee had. Wel mooi om te horen dat ze vroeger nooit gedacht had dat hij deze weg zou kiezen. Maar dezelfde naïviteit en snelle toetsen die je terug zou kunnen zien in z’n schilderijen bleek hij ook als kind al in zijn tekeningen te maken.

Het overzicht van de werken in de kabinetten liet nog maar eens even zien dat we hier te maken hebben met een kunstenaar die voor verschillende technieken zijn hand niet omdraait. Wat vooral opviel was dat de elementen die in zijn schilderijen terug te vinden zijn, vlakken, lijnen, perspectief, werking van licht en donker net zo goed naar voren kwamen. Zo werd de zwart/wit werking in de linosneden ten volle benut.

De titel van het volgende werk zegt veel over de kwaliteit van de linoleumsneden.

Du bist aber groß geworden - Wat ben je groot geworden 2009

Ook de etsen waren prachtig uitgevoerd waar de grijstonen dezelfde ruimtelijke werking hadden als zijn schilderijen.

Treppe - Trap 2010

Hof 2010

Dan waren er nog de zeefdrukken, zeker goed gemaakt, maar op de een of andere manier mistte ze op een enkeling na de zeggingskracht dat in het overige werk wel zat.

Wat mij betreft de beste:

Versteck - Schuilplaats 2008

Tot slot hingen er in een van de kabinetten een verzameling van kleiner werk, waar door de werking van licht donker er voor mij met kop en schouders bovenuit stak.

Verschlag - Bouwsel 2004

De reden voor deze kleinere werken te midden van de etsen en de linosneden is me niet helemaal duidelijk. Het klopt, het werk is anders ten opzichte van de grote schilderijen waar je als toeschouwer in lijkt te kunnen stappen. Door hun geringere omvang vragen ze misschien een andere aandacht, ze zijn intiemer lijkt het. Misschien een idee om bij een volgende tentoonstelling al het werk met dezelfde naam en soortgelijke voorstelling naast elkaar te hangen, ook al zijn het verschillende technieken, maar ik ben geen curator natuurlijk.

Al met al een zeer geslaagd overzicht van deze Duitse kunstenaar, waardoor een bezoek aan Leipzig, om op zoek te gaan naar de landschappen waar hij doorheen loopt om inspiratie op te doen erg aantrekkelijk lijkt, in de hoop daar net zo in te kunnen verdwalen als in zijn schilderijen.