AVL BarBAAR; Jeroen Jongeleen – Running in Circles, Movement And Politics In The Streets Of My City

Straatnamen zijn in het Westen heel gebruikelijk. Je hebt een weg en die krijgt een naam. De huizen aan de ene zijde krijgen de even getallen, de andere de oneven. Simpel. Iedereen weet waar hij moet zoeken op basis van die logica.

In Japan doen ze het anders, daar heeft de straat geen naam, maar het blok waar de gebouwen aan zitten. De nummers verlopen vervolgens van wanneer het pand gebouwd is. Het eerste voltooide huis krijgt dus de 1, de tweede een 2 en zo voorts. Dat betekend dus ook dat het zo maar kan zijn dat tussen nummer 1 en 2, het nummer 45 gebouwd wordt. Hoewel dat wat verwarrend klinkt is het dat niet per se. Ik heb wel eens aan de verkeerde kant van een gracht in Amsterdam gestaan. Dan moet je een behoorlijk eindje fietsen naar de andere kant van de stad. In Japan was je gewoon direct bij het goede blok gaan zoeken. 

Maar het ontbreken van namen voor de straten doet ook iets met je. Het maakt dat de wegen een daadwerkelijk openbare ruimte zijn. Ze zijn niet geclaimd, geen stempel of kader, maar een publieke verantwoordelijkheid. Hoewel we er zelden bij stilstaan, de straat is eigenlijk een niet-ruimte. Een plek waar we nooit zijn, maar altijd onderweg van punt a naar punt b. Hoe interessant zou het zijn als de straat dan daadwerkelijk a-politiek zou zijn? Van niemand, en tegelijk van iedereen?

Jeroen Jongeleen (1967) won recent de Brutus-prijs die in het leven geroepen is door Joep van Lieshout (bonuspunten voor Joep) met onder andere een solotentoonstelling bij AVL Mundo in het BarBAAR deel (nog meer bonuspunten voor Joep). 

Ik ken Jongeleen als iemand die vaak actief is in het politieke domein. Maar wie de video’s ziet waar hij nu rondjes rent doen op het eerste gezicht niet als activistisch aan, eerder poëtisch. Als de Sissyphus die doelloos steeds maar weer de steen de berg op moet dragen zie je Jongeleen rondjes rennen in diverse landschappen. Net zo lang, totdat de sporen ervan in het landschap staan. 

Net als Sissyphus is het kunstenaarschap tamelijk zinloos. Er zijn weinig kunstenaars die de wereld echt veranderd hebben. Toch, beginnen we er steeds maar weer aan. En zo zien we Jeroen ook doelloos rondjes rennen.

De graffiti tekstwerken en de contact van de locatie plaatsen de films echter direct in een ander perspectief. Hij is niet zomaar rondjes aan het rennen maar doet dat op plekken waar je normaliter helemaal niet kan of zelfs mag rennen. Of, filmen. Want dat is met de huidige droneregelgeving ook nog wel een dingetje. Het zijn allemaal plekken die geclaimd zijn, die ondanks dat ze buiten iemand huis zijn toch een eigendom zijn en dus helemaal niet openbaar. Hier laat Jongeleen letterlijk en figuren zijn sporen na, op onmogelijke plekken. Hij laat daarin zien dat hij er is, en dat hij iets kan doen met die plek.

Hoewel het kunstenaarschap misschien niet direct zinvol is, doen al die kleine stapjes er wel toe. Sissypus duwde dan wel steeds dezelfde steen naar boven, er gebeurt iets. Iets dat misschien uiteindelijk een heel groot verschil kan maken in deze wereld. 

Ik vraag me af, stel nu dat we ook stoppen met de straten een naam te geven. Hebben we misschien dan wel een openbare plek, eentje die niet politiek beladen is? En wat zou er dan mogelijk zijn?

Deze tentoonstelling is nog tot en met deze zondag te zien bij AVL BarBAAR bij AVL Mundo te Rotterdam.